Sự trống rỗng trong giáo lý đạo Phật

 Sự trống rỗng hay là tính không là một khái niệm trọng tâm của đạo Phật cũng là một khái niệm quan trọng nhất khi chúng ta muốn tìm hiểu về giáo lý đạo Phật. Tánh Không trong đạo Phật có nghĩa là sự trống rỗng trong tâm trị Một Ý nghĩa nữa của tánh Không chỉ ra sự nhận thức bên trong hay trạng thái của tâm được đặc trưng bởi sự đơn giản, yên lặng, kiên nhẫn. Đó là một lập trường tình cảm/tâm lý liên quan đến việc giảm đi sự ham muốn trần gian và bao gồm cả những hành động nảy sinh từ trạng thái của tâm trí này. Chính khuôn khổ tinh thần này được cho là đưa người tu Đạo vào sự phù hợp với nhịp điệu của Đạo và cũng là một biểu hiện của một người đạt đạo. 

Sắc Tức Thị Không – Không Tức Thị Sắc là câu nói kinh điển trong Bát Nhã Tâm Kinh, một học thuyết do Bồ tát Long Thọ (nagarjuna) đưa ra mà cho đến nay, chưa ai có thể tìm ra bằng chứng để phản biện lại học thuyết này. Học thuyết này chính là muốn nhấn mạnh tính rỗng không trong đạo Phật với câu nói rất đơn giản này.

Nếu chúng ta truy nguyên nguồn gốc của mọi vật, chúng ta nhận ra rằng, chẳng có cái gì được gọi là đôi giày, nhà cửa hay xe cộ cả. Lý do? Vì những thứ đó đều không có bản chất cố định để nhận diện. Tất cả là do nhân duyên tạm bợ nương  nhau mà thành. Hết duyên thì tan rã rồi trở về với cát bụi hư vô. Không có gì là tự thân riêng biệt của chính nó cả.

Thêm một thí dụ nữa đó là khi ta phân tích về chiếc xe thì chúng ta nhận ra rằng, chiếc xe không tồn tại, nó không có bản chất cố định để nhận diện. Chiếc xe không có tự tánh chân thật chính nó, chiếc xe hoàn toàn trống rỗng, và “chiếc xe” chỉ là một cái tên giả định để nói về một tập hợp nhiều thành phần liên kết nhau, như là đầu máy, bánh xe, sườn xe, tay lái v... Nếu không có người thợ lắp ráp thì chiếc xe sẽ không có mặt. Chiếc xe đủ duyên nên nó hiện diện. 

Tánh không trong đạo Phật giúp chúng ta hiểu rỏ hơn về bản chất vô thường của cuộc đời. Chúng ta sẽ không có mặt ở đây nếu không có đủ các duyên hợp lại như là tinh trùng của cha và trứng của mẹ. Chúng ta đi theo vô thường đi lên khi ta vừa sanh ra để lớn lên và chúng ta lại theo vô thường đi xuống khi bứoc vào tuổi 50 để dần dần đi vào chỗ tan biến mất. Khi hiểu rỏ về bản chất của cuộc đời thì tự ta sẽ không bám chấp vào bất cứ một điều gì trong cuộc sống  Cái chết đến chỉ là sự biến mất của pháp vô thường