làm quen với sự cô đơn

 

"Mọi vấn đề của nhân loại đều bắt nguồn từ việc con người không học cách chấp nhận sự cô đơn".

Đa số chúng ta chưa hiểu rõ về cô đơn và thường u sầu khi rơi vào trạng thái đó. Thế nhưng, bạn hoàn toàn có thể biến nỗi cô đơn thành niềm vui và tận hưởng trọn vẹn cuộc sống.

Đầu tiên, chúng ta cần hiểu rõ rằng một mình và cô đơn là hai khái niệm hầu như trái ngược nhau.

Nhiều người lầm tưởng rằng người thích ở một mình là người không có bạn bè, không có tình yêu, thậm chí cho rằng họ thuộc nhóm người mang chứng Antisocial (bệnh lý chống đối xã hội). Họ vẫn có những mối quan hệ xã hội bình thường, chỉ là họ cảm thấy thoải mái và hài lòng khi ở một mình. Cảm giác cô đơn là khi ta có gia đình, có bạn bè và các mối quan hệ xung quanh nhưng vẫn luôn cảm thấy mất kết nối và trống trải.

Chắc chắn rằng sẽ có lúc bạn cảm thấy cô đơn khi chọn ở một mình. Tuy nhiên, bạn nên hiểu rằng chúng có những điểm khác nhau và trong nhiều trường hợp, hai trạng thái này thường không song hành.

Nhà khoa học lỗi lạc Blaise Pascal đã để lại một khối lượng lớn những đóng góp đồ sộ trong nhiều lĩnh vực như vật lý, toán học, lượng tử . Tuy nhiên, có một di sản khác mà ông để lại, không thuộc khoa học tự nhiên, còn truyền cảm hứng nhiều hơn cho hậu thế. Chính là niềm tin vào tôn giáo và tâm linh còn to lớn và vĩ đại hơn tất cả những thành tựu mà ông để lại. Một điều thú vị là những triết lý sâu sắc chủ yếu được ông đúc kết khi tuổi đời còn rất trẻ. Mãi đến khi trưởng thành và tiếp xúc nhiều với tôn giáo, Pascal mới dần chuyển mình sang các lĩnh vực đậm tính triết học và thần học.

Ngay trước khi qua đời, Pascal đang tập hợp những triết lý của mình thành một tuyển tập thần học mà sau này được gọi với cái tên "Cuốn sách Pensées". Tác phẩm chủ yếu nói về các giả thiết toán học khi được áp dụng vào cuộc sống để lựa chọn cho mình một đức tin. Ngoài ra, cuốn sách còn thực sự kỳ bí ở những suy ngẫm về ý nghĩa của sự sống, của việc sinh ra là-một-con-người. Nó là hình thái của triết học được ra đời trước cả khi triết học thực sự trở thành một lĩnh vực để nghiên cứu.

Theo Pascal, chúng ta sợ sống và tồn tại trong im lặng, sợ việc không là-một-cái-gì-đó-trên-đời. Chúng ta ghét sự nhàm chán, lặp lại và tình nguyện để cho sự xao lãng xâm chiếm. Chúng ta không nghĩ ra cách nào khác ngoài chạy trốn khỏi các vấn đề cảm xúc bằng cách tự an ủi thậm chí là huyễn hoặc bản thân. Đạo Phật gọi trường hợp này là "trốn khổ tìm vui".

Vấn đề duy nhất ở đây là: loài người chưa bao giờ học cách ở một mình.

Xã hội càng hiện đại, lời cảnh báo của Pascal càng chính xác. Nếu có một từ nào đó diễn đạt chính xác những vấn đề của thế giới trong suốt 100 năm qua thì đó ắt hẳn là "sự kết nối". Công nghệ thông tin đã và đang xâm lấn thái quá vào việc định hướng văn hoá. Từ điện thoại, đến radio rồi TV, mạng internet, chúng ta đã tìm ra cả ngàn cách để khiến loài người gần nhau hơn. Tôi  chẳng cần bàn đến lợi ích của sự kết nối. Tuy nhiên, thứ nào nhiều lợi thì cũng đầy hại. Thí dụ khi bạn ăn thật nhiều thì bạn sẽ có cảm giác khó chịu và kêt quả là bạn bị chứng béo phì.

Quả thật chúng ta đang sống trong một thế giới mà mọi thứ đều được kết nối, trừ bản thân mình. Nếu quan điểm của Pascal về việc "con người không chịu nổi sự cô đơn" là chính xác, vậy thì vấn đề sẽ ngày càng nghiêm trọng bởi con người thời nay có quá nhiều sự lựa chọn, họ sẽ nghĩ: "Việc gì mình phải chịu đựng sự cô đơn?"- khi đời người có quá nhiều cám dỗ? và ở một mình khác với cô độc. Nếu bạn không chịu nổi việc ở một mình, bạn sẽ không bao giờ nhận thức được bản thân. Càng như vậy, bạn càng đắm chìm vào sự xao lãng và cứ thế, bạn lâm vào cảnh nghiện ngập, phụ thuộc vào công nghệ, những thứ vốn được chế tạo để giải phóng con người.

Đừng nghĩ rằng mình có thể dùng những náo nhiệt của thế giới để che đậy đi những rắc rối của bản thân, khi buổi tiệc hoành tráng kết thúc, nhứng mớ hổn độn cũng còn đó và bạn cũng sẻ phải dọn dẹp nó, sẽ không có một rắc rối nào mà tự nó biến mất. Hầu hết con người đều nghĩ mình đã quá hiểu rõ bản thân mình, biết rõ cảm xúc của mình, hiểu rõ vấn đề của mình. Nhưng thật ra, rất ít người có khả năng làm được điều đó. Những người thật sự làm được sẽ ngay lập tức nói với bạn rằng bạn không phải lúc nào cũng hiểu được chính mình, thậm chí, mất rất nhiều thời gian mới có thể làm được.

Ngày nay, con người có thể sống cả đời mà không nhận thức được gì về bản thân, ngoài cái vỏ bọc mà chúng ta tự dựng nên cho mình, chúng ta mất kết nối với chính bản thân ta, đó mới thực sự là vấn đề. Triết lý của Pascal cho rằng khi bạn căm ghét sự cô độc rất gần với căm ghét sự nhàm chán. Vậy vấn đề ở đây là chúng ta nghiện xem TV bởi có cái gì đó rất hấp dẫn trên TV. Ta nghiện chất kích thích vì nó khiến ta phấn khích. Có lẽ vậy, chúng ta ghét sự cô đơn bởi chúng ta quen được tiêu khiển và nghiện một trạng thái mang tên "không chán là được".

Tất cả những thứ điều khiển cuộc sống của ta một cách tiêu cực đều bắt nguồn từ việc: ta ghét phải đối mặt với "hư không". Vì thế, ta lao đầu đi tìm trò tiêu khiển, tìm việc và sau mỗi lần thất bại, tiêu chuẩn của ta lại càng ngày càng cao. Ta lảng tránh một sự thật rằng nếu không đối mặt với sự chán nản, ta sẽ không bao giờ nhận thức được bản thân mình. Và không nhận thức được bản thân mình chính là lí do ta thấy cô đơn, lo lắng, thay vì cảm thấy được kết nối với vạn vật xung quanh.

May thay, có một giải pháp cho vấn đề này. Cách duy nhất để chiến thắng nỗi sợ cô đơn đó chính là đối mặt với nó. Hãy để sự chán nản đưa bạn đến nơi nào mà bạn vẫn kiểm soát được nó. Lúc đó, bạn sẽ nghe thấy tiếng lòng của chính mình và từ đó học được cách kết nối những phần của bản thân hiện vẫn đang còn xao lãng.

Thật tuyệt vời làm sao, khi bạn vượt qua được ranh giới đó, bạn sẽ thấy rằng, cô đơn chẳng phải là vấn đề gì đó quá to tát. Sự chán nản và nỗi cô đơn cũng có những tác động tích cực của chúng. Khi bạn sẵn sàng đắm mình trong thanh tịnh, thế giới trở nên trù phú hơn, rõ rệt hơn.

Bạn sẽ học được rằng còn nhiều việc khác, đáng để bạn bận tâm hơn là những xô bồ của bề nổi cuộc sống. Một căn phòng im lặng không có nghĩa là nó không có gì cho bạn khám phá. Đừng cố gắng lãng tránh tất cả những vấn đề trong cuộc sống , bạn không đối mặt vấn đề vẫn còn đó. Chịu đựng sự chán nản sẽ giúp bạn tìm thấy sự mới mẻ trong những thứ tưởng chừng chẳng có gì mới lạ; giống như một đứa trẻ vô tình nhìn thấy thế giới. Điều này cũng giúp bạn giải quyết phần lớn những xung đột nội tâm của mình.

Thế giới càng tiến bộ, nó càng thúc đẩy chúng ta vượt qua những giới hạn của suy nghĩ. Cái gì gắn kết chúng ta được thì cũng cô lập chúng ta được. Tại sao ta cứ mải mê xao lãng với những việc không đâu để rồi càng ngày càng cảm thấy cô đơn hơn? Thú vị thay, thủ phạm chính của việc "ghét cô đơn" không phải là cám dỗ cụ thể nào về vật chất. Đó chỉ là nỗi sợ "hư không", dẫn đến việc nghiện trạng thái "miễn không chán là được".

Một triết lý cổ xưa nhất trên thế giới khuyên ta duy nhất một điều: hãy tự nhận thức bản thân mình. Bởi vì không nhận thức được mình thì ta sẽ không bao giờ tìm ra cách để tương tác với thế giới. Phải biết mình là ai đã, rồi ta mới có nền tảng để dựng nên từ đó một cuộc sống. Muốn biết mình là ai thì bạn phải nhận ra giá trị của sự thanh tịnh.

Trớ trêu thay, một mình và kết nối nội tâm là kỹ năng chẳng ai dạy ta. Nhưng đó là kỹ năng quan trọng hơn hầu hết những thứ ta được dạy mà chỉ có khi ta học và hiểu giáo lý đạo Phật ta sẽ học được phép luyện tâm.

"Ở một mình" có thể không giải quyết được mọi vấn đề, nhưng nó là bước khởi đầu, để từ đó ta tìm ra cách giải quyết mọi vấn đề. 

Cô đơn không hề đáng sợ như bạn nghĩ

Thiên Lan sưu tầm trên internet