Đức Phật từng dạy: “Mọi thứ trên đời đều đang bị thiêu đốt.” Câu nói ấy không chỉ nói đến sự bào mòn của vật chất – như thân thể già yếu, cảnh vật hoại diệt – mà còn nói đến nỗi khổ tinh thần mà con người luôn phải gánh chịu: tham, sân, si thiêu đốt nội tâm từng ngày.
Cho dù nhân loại có đạt được những thành tựu văn hóa, khoa học hay vật chất lớn đến đâu, tất cả cũng nằm trong quy luật vô thường: sinh – trụ – dị – diệt. Không có điều gì tồn tại mãi mãi. Giống như một ngọn nến – nó chỉ thật sự có giá trị khi được đốt lên, mang lại ánh sáng và hương thơm. Nếu chỉ để ngắm, nó chẳng có nghĩa gì. Và khi nó cháy, cũng là khi nó dần tan biến.
Khoa học cũng công nhận: sự sống là một quá trình tiêu hao năng lượng – nghĩa là vừa sinh ra đã bắt đầu tiến trình hoại diệt. Đức Phật nhắc nhở chúng ta: cuối cùng, ai cũng phải già đi, bệnh tật và rời xa những gì mình yêu quý. Dù ta không muốn buông bỏ, thì cuộc đời vẫn sẽ lấy đi tất cả. Ngài ví cuộc sống như một ngôi nhà đang cháy – người khôn ngoan là người biết rời khỏi đám cháy càng sớm càng tốt. Nếu còn cứu được điều gì quý giá thì hãy mang theo, nhưng đừng chần chừ vì tiếc nuối – kẻo tất cả đều tan biến trong ngọn lửa.
Chúng ta không bao giờ biết mình còn sống được bao lâu. Có thể buổi sáng còn khỏe mạnh, buổi chiều đã nằm viện. Thế nên, điều cần làm là sống trọn vẹn từng ngày, và biết đặt giá trị đời mình không ở chỗ mình nhận được gì, mà ở chỗ mình đã cho đi được những gì.
Có những người bất ngờ trúng số, trở nên giàu có. Nhưng vài năm sau, họ lại trắng tay – vì không biết sử dụng tiền đúng cách. Họ tiêu tiền cho những thú vui phù phiếm thay vì tạo điều kiện để sống thiện lành, phụng sự. Kết cục, họ trở lại vạch xuất phát, thậm chí tệ hơn. Giàu mà không biết sống thì cũng chỉ là “một ngọn nến chưa từng được thắp lên”.
Sống trong đời, con người luôn bị cuốn vào thế giới nhị nguyên: yêu – ghét, đẹp – xấu, vui – buồn. Chúng ta chạy theo hình tướng bên ngoài: xe sang, quần áo đẹp, địa vị cao… mà quên chăm sóc nội tâm, quên rèn luyện đạo đức và trí tuệ – những thứ mới thật sự làm nên một con người.
Nhưng tất cả những thứ “của tôi”: con cái, gia đình, tài sản… cũng đều không thật. Vì chính bản thân ta – cũng không tồn tại mãi mãi. Khi ta vô thường, thì mọi “sở hữu” của ta cũng là giả hợp. Nhận ra điều này, ta mới bắt đầu biết sống một cách thức tỉnh.
Nói tóm lại Trong đời sống hàng ngày, chúng ta luôn bị cuốn vào những đối đãi như yêu – ghét, thành công – thất bại, được – mất, và tưởng rằng những điều ấy là thật. Nhưng Đức Phật dạy rằng, tất cả những gì ta đang bám víu đều nằm trong quy luật vô thường – tức là không có gì tồn tại vĩnh viễn. Và chính vì không thấy rõ vô thường, ta mới khổ đau trong thế giới nhị nguyên này. Chính vì đời sống là vô thường, nên giá trị thật sự không nằm ở chỗ ta nắm giữ điều gì, mà ở chỗ ta sẵn sàng buông xả, sống thiện, sống tỉnh thức. Cũng như một ngọn nến – không để dành để ngắm, mà phải được thắp sáng lên, soi đường và lan tỏa ấm áp mới đích thực là giá trị của ngọn nến.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét