Ý nghĩa của luân hồi

 Khái niệm luân hồi đa phần phật tử đều biết hết, nhưng có thể hiểu như thế nào thì mọi người đều có sự hiểu về luân hồi rất khác nhau không giống như lời Phật dạy. Bởi vì trong các kinh sách và các vị thầy giảng dạy về ý nghĩa của luân hồi cũng không giống nhạu Hôm nay chúng ta hảy cùng nhau tìm hiểu rốt ráo về ý nghĩa của luân hồi theo kinh điển của pali

Trong quá khứ, có những đệ tử đến hỏi đức Phật về vấn đề của nghiệp và quả. Họ hỏi rằng, nếu chúng ta luôn thay đổi trong mỗi kiếp sống, mỗi khoảnh khắc, mỗi giờ và mỗi phút, thì ai là người gây ra nghiệp và ai là người nhận lãnh quả? Người gây ra nghiệp và người nhận lãnh quả có phải là cùng một người hay không? Ví dụ, nếu chúng ta làm công quả, nghe pháp, thiền định và giữ giới ở kiếp này, thì người được hưởng quả lành ở kiếp sau có phải là chúng ta hay không? Ngược lại, những người làm điều ác ở kiếp này, thì người phải chịu khổ ở kiếp sau có phải là họ hay không? Đối với những câu hỏi này, đức Phật thường im lặng, bởi vì ngài biết rằng những đệ tử này chưa đủ trí tuệ để hiểu được lời ngài giải đáp. Nếu ngài giải thích, họ sẽ càng bối rối và sai lầm. Ngài biết rằng họ chưa có duyên phật trong kiếp này. Nếu ai cũng có thể hiểu được lời ngài giải thích, thì ai cũng sẽ thành phật. Nhưng không phải tất cả chúng sanh đều có duyên lành như vậy. Đây cũng là lý do tại sao cho dù "Phật lực vô biên, Phật trí vô cùng, Phật tâm vô lượng", nhưng vẫn không thể độ được những người vô duyên.

Vậy thì Phật nói rằng: Chúng ta đều phải chịu quả nghiệp của mình, nhưng quả nghiệp không phải là một cái gì đó cố định hay bất biến. Quả nghiệp là do vô minh sinh ra, vô minh làm cho chúng ta không nhận ra sự thật của cuộc sống, là mọi sự đều vô thường, vô ngã và đau khổ. Chúng ta luôn có xu hướng phân biệt, mong muốn và tránh né những điều mà chúng ta cho là tốt hay xấu, hạnh phúc hay khổ đau. Nhưng thực ra, mọi sự đều không có bản chất riêng, mọi sự đều do tâm tạo ra. Từ tâm vô minh, chúng ta tạo ra nghiệp thiện ác, từ nghiệp thiện ác, chúng ta tạo ra tâm đầu thai, từ tâm đầu thai, chúng ta tạo ra thân hình và thân phận mới ở kiếp sống sau. Như vậy, quả nghiệp là một quá trình liên tục của nhân quả, không có điểm bắt đầu hay kết thúc. Chúng ta không thể nói rằng quả nghiệp này là một hay khác, mà phải hiểu rằng quả nghiệp này là do nhân nghiệp này sinh ra.

Chúng ta không ngừng và không ngừng trong mỗi giây mỗi phút trong đời sống liên tục tạo ra các thiện và ác.Tức là cái thiện ác đời này nó tạo một cái hình hài một cái thân phận đó ở một đời sau và đó chính là quả của đời này và vòng luân hồi chính là sự lập đi lập lại của chúng ta từ đời này sang đời khác với một cái nhân mà chúng ta gieo đi. Chúng ta không ngừng và không ngừng trong mỗi giây mỗi phút trong đời sống liên tục tạo ra các thiện và ác. 

Thí dụ một tăng ni đã xuất gia đọc kinh giữ giới ăn nói chững chạc từ tốn khoan dung nhưng trong bụng lại đầy phiền não thì có khác gì một người không biết đạo. Chúng ta cho dù không làm việc ác nhưng trong tâm ta nghĩ ác cúng là gieo hạt giống ác . Theo trong kinh cái ác đây không phải là giết ngưòi cướp của mà ngay cả khi chúng ta ăn ngon và thích cái ngon , thích ngửi mùi thơm thích nhìn cái đẹp thích nghe lời ngon ngọt thì đây cũng là bất thiện.

Nghiệp thường biểu hiện qua thân, khẩu, ý tưởng. Nghiệp ác cũng biểu hiện như thế. Cho nên mỗi giây phút trong ngày chúng ta đều nên sống chánh niệm để không tạo nghiệp qua thân, khẩu và ý. Thí dụ như mình còn thấy mình hay hơn mọi người hoặc mình đang sống trong sự tự ti hay là mình còn muốn chia sẽ phần hơn cho mình dù chỉ là một miếng bánh và luôn sống trong sự so sánh--đây là nghiệp mà ta vô tình tạo ra.

Vòng luân hồi sinh tử đã bám theo mỗi linh hồn cả ngàn kiếp siêu sinh. Cứ sinh rồi tử, tử rồi sinh trầm luân mãi mà ta chẳng nhận được chân hinh. Phải làm sao để ta thoát khỏi vòng tục lụy. Chỉ có tu tập, tu tập cho chân thành, cho miên mật. Rồi ta cũng ngộ ra tuệ giác ở đời mà hết kiếp siêu sinh.

Trên nẻo luân hồi muốn đi đường tốt, không đi đường xấu, chúng ta phải làm sao? Thấy người đáng ghét ta nên xử sự thế nào? Nên nghĩ rằng họ có làm gì hại mình mà ghét. Ghét người như vậy là ta đã có ý nghĩ xấu. Nếu tiếp tục nuôi dưỡng ý nghĩ này, sanh chuyện với người ta là cái cớ để tạo thêm nghiệp. 

Đi sâu vào tâm lý mỗi người, chúng ta sẽ thấy mình đã từng quen thuộc, ưa thích với những việc làm của thuở quá khứ. Ví dụ như bản thân tôi, tại sao lại thích tu? Như vậy là từ đời quá khứ ta đã tích lũy hạt giống Phật, nên bây giờ luôn nhớ nghĩ đến việc tu. Rõ ràng chúng ta không quên hết nhân quá khứ, nhân nào chứa sâu đậm sẽ trở thành sở thích, việc làm của mình trong đời này. Có người ra đời thích làm lành, có người ra đời lại hung dữ. Mỗi người trở thành mỗi cách đó là do sự tích lũy của quá khứ khác nhau. Quá khứ đã tích lũy sẵn nên bây giờ hiện ra trên thân, khẩu và ý của chúng ta. Như trong gia đình cùng cha mẹ sinh ra nhưng mỗi người lại mang cái nghiệp riêng vì đó là những gì mình đã chứa chấp đời trước.

Nhà Phật nói nghiệp từ thân, miệng, ý mà sanh, trong đó ý chủ động tạo nghiệp. Miệng nói tốt xấu cũng từ ý, thân làm tốt xấu cũng từ ý. Ý là nói chung cho tất cả những phân biệt thương ghét, buồn giận, hơn thua, phải quấy… đều từ ý nghĩ của mình.

Chúng ta chạy theo ý nghĩ là chạy theo nghiệp. Ý nghĩ xấu nên nói bậy, làm bậy; ý nghĩ tốt nên nói lành, làm lành. Khi thân hoại, nghiệp vẫn không hoại, vì nó đâu có tướng mạo mà hoại, nên sẽ theo ta thọ sanh ở đời sau. Nhà Phật gọi là mang nghiệp đi trong luân hồi sanh tử. Vậy muốn chấm dứt nghiệp phải điều phục được ý thức của mình.

Để đạt được sự giải thoát khỏi luân hồi, chúng ta phải tu luyện tâm linh của mình. Tâm linh là nguồn gốc của nhân quả, nếu tâm linh bị vô minh chi phối, chúng ta sẽ tạo ra nhiều nghiệp ác và phải chịu hậu quả trong luân hồi sanh tử. Do đó, chúng ta cần rèn luyện tâm linh để nó trở nên trong sáng và bình an, không bị xáo trộn bởi những suy nghĩ phiền não. Khi tâm linh yên ổn, chúng ta sẽ không còn tạo ra nghiệp ác, và từ đó thoát khỏi luân hồi sanh tử. Đây là mục tiêu cao nhất của con người, là sự giải thoát khỏi vòng sinh tử khổ đau. Đây cũng chính là ý nghĩa thật sự của vòng luân hồi.

Phỏng theo pháp thoại sư Giác Nguyên