Thiện ác họa phúc

 

Thiện, ác; họa, phúc; tốt, xấu là những khái niệm tương đối, không có một tiêu chuẩn chung cho tất cả mọi người. Trong các tôn giáo như Phật giáo hay Cơ đốc giáo, cũng có những quan điểm khác nhau về thiện ác, họa phúc. Trong cuộc sống, chúng ta thường gặp những trường hợp khó xử, không biết nên làm gì là đúng, làm gì là sai. Đó là khi chúng ta phải đối mặt với thiện ác. Nhưng theo đạo Phật, chúng ta cần phải suy nghĩ sâu xa hơn: "Thiện có phải luôn mang lại lợi ích không?", "Ác có phải luôn gây hại không?", "Có tồn tại một thiện tuyệt đối không?", "Có tồn tại một ác tuyệt đối không?", "Thiện và ác có bản chất gì?"

Một nguyên lý cơ bản của Đạo học là: Thiện và ác là hai mặt của một đồng xu; họa và phúc là hai quả của một cây; tốt và xấu là hai kết quả của một hành động.

Điều này có thể nghe có vẻ trái ngược. Nhưng nếu không có ác, thì thiện sẽ không có ý nghĩa. Nếu ai cũng thiện, thì chúng ta sẽ không biết được thiện là gì, ác là gì. Khi thấy người khác ăn ở bất công (ác), chúng ta sẽ ăn ở công bằng (thiện). Khi thấy chiến tranh khốc liệt (ác), chúng ta sẽ mong muốn hòa bình (thiện). Vậy nếu không có ác, thì thiện cũng mất đi.

Có một câu chuyện khá vui là : có một người rất nghèo chạy xe thồ rất cũ. Trưa  anh đang ăn cơm trong nhà. Chiếc xe để ngoài hè, không khóa. Một tên trộm tới, khởi động chiếc xe rồi leo lên lái đi . Mọi người thấy thế đều la lên và chạy theo để tóm kẻ trộm . Nhưng anh chàng ngheo vẫn tỉnh bơ, phớt lờ và nói: "Chạy sau nó từ từ thôi. Đừng chạy nhanh mà mệt. Nó không thể lấy chiếc xe đó đâu!" Quả vậy, chiếc xe chạy một quãng đường rồi dừng. Tên trộm sợ hãi, bỏ chiếc xe rồi chạy bán mạng. Mọi người xung quanh ngạc nhiên, hỏi anh có thiết bị gì thần kỳ bí ẩn vậy. Anh cười rồi, đáp: "Ồ, chiếc xe cà tàng này có nhiều bệnh lắm. Ai không quen với nó không thể cưỡi nó đâu."

Như vậy, một chiếc xe tồi thì cho dù có khó khăn nhưng lại không bị mất cắp thì đây cũng là cái xấu mà là cái tốt.Ta cũng cần phải cân nhắc điều này khi gặp khó khăn, tai họa trong đời: khó khăn là phần thưởng cho người bản lĩnh cao. Cái khó, cái ác chỉ khó, chỉ ác đối với hạng bản lĩnh kém.

Tôi cũng vừa nghe một vị thầy khả ái giảng về điều thiện và ác cũng rất thú vị. Ngài nói "mọi người trong chúng ta khi đi đến chùa thay vì phải để ý đến việc mình có thu nhập được giáo lý đạo Phật ngày đó không , nhưng lại khen tượng phật đẹp, bình hoa có mỹ thuật hay không? thay vì đến chùa để tu tập mà lại là tụ tập để tán chuyện với nhau rồi nghĩ là mình đang đến chùa để tu". Ngài nói đây là ta vô tình tạo sự bất thiện trong lòng khi chỉ nhìn ngắm những vẻ đẹp hay tán chuyện của người khác

Bạn có thể làm những việc xấu xa như trộm cắp, lừa đảo, nhưng bạn sẽ phải chịu hậu quả: bị cảnh sát bắt, bị người khác ghét bỏ, bị tổn thương tinh thần. Những việc này sẽ tạo ra thiện: người ta sẽ kính trọng những người cảnh sát, những nạn nhân của bạn sẽ trở nên cẩn thận hơn, mạnh mẽ hơn. Vậy thiện sinh ra từ ác, tức ác cũng có thể mang lại thiện.

Trên đời này không có cái khó nào , cái ác nào khó luôn luôn, ác luôn luôn, ác mãi mãi. Trong cái khó, ẩn cái dễ; trong cái họa có cái phúc. Khó là dễ, ác là thiện. Đạo Phật cũng không lý giải những vấn đề tranh cải này chỉ là mọi chuyện nên để "tùy duyên"