Ăn chay và đạo Phật

Đức Phật không kêu gọi đệ tử phải ăn chay bởi vì ở thời điểm của ngài chuyện đi khất thực và nhận được thức ăn gì thì là món ăn của ngày hôm đó.Trong lịch sử Phật giáo, việc ăn chay không phải là một yêu cầu bắt buộc, nhưng nó đã trở thành một phần của thực hành tâm linh cho nhiều người theo đạo Phật. Tuy nhiên có 5 giới luật mà các tì kheo phải luôn tuân thủ đó là :

1-không sát sanh
2-Không nói dối
3-không tà dâm
4-Không uống các chất kích thích
5-không trộm cắp

Đức Phật đã dạy rằng lòng từ bi và sự kiềm chế là quan trọng, và việc ăn chay có thể được xem như một biểu hiện của những giáo lý này. Ngũ giới, hay năm giới luật, là những nguyên tắc cơ bản mà mỗi người theo đạo Phật nên tuân theo để sống một cuộc đời đạo đức và ý nghĩa.

Đức Đạt Lai Lạt Ma, một biểu tượng của lòng từ bi và hòa bình, đã sống một cuộc đời không thuần chay do điều kiện khí hậu và địa lý của Tây Tạng. Điều này cho thấy rằng việc ăn chay trong Phật giáo không phải là một quy tắc cứng nhắc, mà là một lựa chọn cá nhân dựa trên hoàn cảnh và khả năng của mỗi người. Trong thời đại hiện đại, nhiều người trẻ đã chọn lối sống "ăn xanh" để bảo vệ môi trường và thể hiện lòng thương yêu thú vât.

Phật giáo nhấn mạnh việc tự nhận thức và chuyển hóa bản thân thông qua việc tu tập và sống theo các giới luật. "A lại gia thức" là một khái niệm trong Phật giáo mô tả những hạt giống tâm linh bên trong mỗi người, và việc tu tập có thể giúp những hạt giống này phát triển thành tâm từ bi . Quyết định ăn chay là một phần của quá trình chuyển hóa này, giúp mỗi người tiến gần hơn đến sự giác ngộ .

Trong năm giới luật này thì giới luật thứ nhất "không sát sanh" đã gây ra tranh cải trong việc ăn chay hay ăn mặn.  Bởi vì chúng sanh nào cũng ham sống sợ chết cho nên xét lại lòng mình để đừng giết hại bất cứ con vật nào. Tuy nhiên từ đời đức Phật tại thế ngài đã nói rằng mỗi khi chúng ta nấu nước để uống thì chúng ta cũng đã vô tình giết chết rất nhiều sinh vật trong ly nước của mình,  vì không biết nên không thể gọi là phạm giới sát sanh . 

Như đã nói trên trong mỗi chúng ta đều có chủng từ gọi là "A lại gia thức" chủng tử này nếu chúng ta tôi luyên đều đặn mỗi ngày sẽ dần trổ quả gọi là tâm từ hay là tâm phật. Cho nên khi tôi quyết định bỏ chế độ ăn mặn để ăn chay đã giúp đỡ cho tôi rất nhiều trên con đường chuyển hóa bản thân. Bây giờ thì nó đã trở thành lối sống chủ đạo và khuyến khích tôi tìm hiểu thêm về Phật pháp. Tùy theo chủng từ của mỗi chúng ta mà nó sẽ hiển hiện sớm hay muộn trong cuộc đời mình. Không chỉ là chủng tử phật tánh mà còn hằng hà sa số những chủng tử khác có mặt trong ta để hình thành con người bên trong của bạn. Cuộc sống của chúng ta có thể kéo dài 80 năm, đường còn xa nên ta phải đi cách nào mà chỉ có thể đi lên mà không đi xuống.

Quay lại vấn đề ăn chay thì ăn thế nào cho đúng và cũng không nên cực đoạn. Ở giai đoạn sơ khai về đạo Phật thì "ăn thịt" đồng nghĩa với sát sinh. Tuy nhiên sau một thời gian tôi tìm hiểu thêm về đạo Phật thì điều quan trọng chính là "tâm ý " bên trong hơn các "hành động" và yếu tố bên ngoài.
Vậy để bổ xung vào giới luật " không sát sanh" thì đi kèm với những phần sau đây đó là :
1-Chúng sanh phải có thức tánh( các con vật còn sống )
2-Biết rỏ chúng sanh có thức tánh
3-Có tác ý, khởi tâm muốn giết chúng
4-Cố ý muốn giết các chúng sanh này( hành động)
5-Chúng sanh chết vì mình giết

 
Nếu chúng ta phạm phải 5 điều trên thì chúng ta thực sự đã phạm giới sát sanh. tuy nhien thí dụ một người bị mù đi thiền hành và đạp phải những con vật như kiến thì người này phạm vào điều thứ 1 nhưng người này không phạm vào những điều còn lại nên không phải là sát sanh.

Toàn thể giáo lý đạo Phật chỉ quy về một ý chính đó là "tâm lành, tâm trong sạch". Thí dụ như bạn phải đối diện với một tình huống là người thân của bạn bị bệnh rất nặng đang đau đớn quằn quại và họ chỉ muốn được chấm dứt sự đau khổ này và họ nhờ bạn giúp họ làm điều này. Hành động này tuy là phạm vào điều thứ tư nhưng lại mang một tâm từ( hiện này chính phủ đã cho phép bênh nhân đựoc chọn lựa cái chết này cho mình, nên chúng ta phải thảo luận với nhau để tránh phải là người quyết định chuyện này ).

Phật giáo khi luận về thiện ác đều dựa vào tâm địa mà ra chứ không chú trọng vào hình tướng đã làm. Có khi việc làm thì xem ra lành nhưng trong tâm lại là ác niệm "chiếc áo không làm nên thầy tu" là vậy. Có những người khi ăn chay họ rất khó chịu khi có ai đó ăn mặn và đụng vào món ăn của họ thì hành động "khó chịu " này không có liên quan gì đến 5 điều kể trên mà chỉ vì họ đang tự mình chấp vào hình tướng bên ngoài từ đó gây ra những trạng thái không tốt cho tâm. Thì đây cũng đã phạm vào một dạng gọi là "tà kiến"chỉ vì không hiểu đúng để có " chánh kiến " khi ăn chay.

Cuộc sống là một hành trình dài, và mỗi bước đi đều quan trọng trong việc hình thành nhân cách và tâm hồn của chúng ta. Việc ăn chay không chỉ là một lựa chọn về thực phẩm, mà còn là một phần của hành trình tâm linh, giúp chúng ta sống một cuộc đời đạo đức và hướng thiện. Đối với những ai quyết định theo đuổi lối sống này, việc ăn chay đúng cách và không cực đoan là quan trọng, để đảm bảo sức khỏe và sự cân bằng trong cuộc sống, cũng như trong việc tuân theo giáo lý của Đức Phật. Cho nên ăn chay là để phát triển "tâm từ" và cốt lõi của tu tập là chuyển hóa "tham, sân,si " chứ không phải để chúng ta khó tính hơn thì chúng ta chỉ đang "ăn bằng miệng" chứ không phải "ăn bằng tâm".