Bài kinh "khúc Gỗ"

Bài kinh "Khúc Gỗ" của Đạo Phật nằm trong Tăng Chi Bộ Kinh, một trong những bộ kinh quan trọng của Phật giáo Nguyên Thủy. Trong bài kinh này, Đức Phật sử dụng hình ảnh của một khúc gỗ trôi trên dòng sông để minh hoạ cho con đường tu tập của con người. Đây là một hình ảnh ẩn dụ sâu sắc, cho thấy những trở ngại và những điều kiện cần thiết để đạt được giải thoát. Trong bài kinh đó có câu chuyện kể như thê này : Một hôm, chư Tăng cùng Đức Phật đi đến bên một dòng sông. Ngài Ananda hỏi Đức Phật: “Bạch Thế Tôn, chúng con tu tập theo sự hướng dẫn của Thế Tôn thì khi nào chúng con sẽ đến được Niết Bàn?”. Đức Phật chỉ vào khúc cây trôi giữa dòng sông và nói: “Nếu khúc cây kia không bị kẹt vào bờ bên này, không bị kẹt vào bờ bên kia, không tự mục nát từ bên trong, không bị chìm xuống đáy, không bị ai vớt đi, thì khúc cây đó sẽ ra đến biển”.

Đây là một câu chuyện sâu sắc , nơi Đức Phật đã sử dụng hình ảnh một khúc gỗ trôi tự do trên dòng sông để minh họa cho hành trình tu tập giải thoát của con người. Câu chuyện này không chỉ là một bài học về sự chấp nhận và buông bỏ mà còn là một lời nhắc nhở về việc giữ vững tâm hồn trước những cám dỗ và thử thách. Giống như khúc gỗ không bị mắc kẹt ở bất kỳ bên bờ nào, không bị cuốn vào cồn cát hay đá ngầm, không bị chìm xuống đáy sông hay bị ai nhặt lấy, và không bị mục nát từ bên trong, một người tu tập cũng cần phải tránh xa sự ràng buộc của sáu căn (mắt, tai, mũi, lưỡi, thân, ý) và sáu trần (sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp). Điều này đòi hỏi một sự tự giác và kiên định trong việc giữ vững tâm trí và không để bản thân bị lôi kéo bởi những dục vọng và ác pháp của thế gian. Qua đó, Đức Phật muốn nhấn mạnh rằng chỉ khi không bị vướng bận bởi những dục lạc và ác pháp, con người mới có thể tiến bộ trên con đường tu tập và cuối cùng đạt đến Niết Bàn - trạng thái giải thoát tối thượng.

Nói tóm lại bài kinh "Khúc Gỗ" nhắc nhở chúng ta rằng, để đạt đến giác ngộ và giải thoát, chúng ta phải tránh xa các cám dỗ và chướng ngại trong cuộc sống. Chúng ta phải giữ tâm thanh tịnh, không bị sáu căn và sáu trần cản trở. Chỉ khi đó, con đường tu tập của chúng ta mới thông suốt và đạt đến đạo quả. Bài kinh này không chỉ là một lời dạy về mặt lý thuyết, mà còn là một lời khuyên thực tiễn cho người tu hành, giúp chúng ta nhận diện và tránh những cạm bẫy trên con đường tu tập của mình. Chúng ta thường nghĩ rằng mình phải cố gắng chạy cho thật nhanh, phải nỗ lực thật nhiều để đạt tới Niết Bàn. Nhưng thực ra, không phải như vậy. Niết Bàn là do Pháp tự đưa tới. Dòng sông chính là Pháp, chúng ta là khúc cây trong dòng sông, và chúng ta đang được Pháp đưa đi. Chỉ cần chúng ta đừng bị kẹt vào bờ bên này hay bờ bên kia, tức là đừng chối bỏ cái này hay mong muốn cái kia thì lập tức sẽ đạt được thành quả của sự tu tập. Đây là một thông điệp mạnh mẽ về sự tự do tinh thần, một lời mời gọi để mỗi người chúng ta suy ngẫm và áp dụng vào cuộc sống hàng ngày, nhằm hướng tới sự thanh thản và giác ngộ.

Thiên Lan biên soạn