Phép lạ trong đạo Phật

Chúng ta thường nghe về "phép lạ," nhưng trong đạo Phật, không có gì thực sự là phép lạ cả. Mọi thứ đều diễn ra tự nhiên theo duyên hợp và duyên tan. Vậy, phép lạ là gì? Đối với người bình thường, những chuyện như bay xuyên không, độn thổ, hay đi trên mặt nước có thể được xem là phép lạ. Nhưng theo quan điểm của đạo Phật, tất cả đều do phước duyên tạo nên. Khi đủ duyên, những điều ấy có thể xảy ra, và khi không đủ duyên, chúng không thể thành hiện thực.

Trên thế giới, có người vất vả cả ngày mà không kiếm được một đồng, nhưng cũng có người tiêu tốn hàng ngàn đồng chỉ trong một buổi mua sắm. Điều này, đối với người khác, có thể là chuyện lạ, nhưng thực chất nó chỉ là kết quả của duyên nghiệp.

Mot ví dụ, khi tái sinh làm chim thì sẽ bay, làm cá thì bơi, làm côn trùng thì sống dưới đất. Đó là điều tự nhiên, không phải phép lạ. Ngay cả việc con người tạo ra máy bay để bay trên trời cũng không phải là phép lạ, mà chỉ là duyên hợp mà thành.

Theo lời Phật dạy, phép lạ thực sự là khả năng buông bỏ. Buông bỏ những thứ mà người đời thường bám víu vào như sức khỏe, tiền bạc, danh vọng, và tình yêu. Khi học được sự buông bỏ, ta sẽ bắt đầu trân trọng giá trị tinh thần, yêu thích sự giản dị, tránh xa đám đông và tìm kiếm sự tĩnh lặng.

Những người nghiên cứu khoáng chất cho rằng những thứ hiếm có và quý giá thường chỉ tìm thấy ở những nơi thanh vắng như sa mạc hay rừng sâu. Cũng tương tự, người muốn đạt được giác ngộ cần phải tìm đến những nơi tĩnh lặng để tu tập và phát triển giá trị tâm linh. Những tác phẩm lớn về thơ ca, văn học, hay kiến trúc cũng thường được sáng tạo khi người nghệ sĩ sống độc cư, tìm kiếm sự yên bình trong tâm hồn.

Phép lạ trong đạo Phật là sự nhìn nhận lại giá trị của cuộc sống: coi nhẹ những điều ta từng coi trọng và coi trọng những điều ta từng xem nhẹ. Đạo Phật dạy chúng ta biết làm bốn phép tính đơn giản: biết cái gì cần cộng, cái gì cần trừ, cái gì cần nhân, và cái gì cần chia. Thiện pháp thì cần cộng và nhân; ác pháp thì cần trừ, và tình thương thì cần chia sẻ.

Khi sống chánh niệm, ta sẽ hiểu rằng cuộc đời chỉ xoay quanh hai trạng thái: thiện và ác, buồn và vui. Thiện ở đời này là nhân cho niềm vui ở đời sau, ác ở đời này là nhân cho khổ đau ở đời sau. Niềm vui hiện tại là kết quả của thiện nghiệp từ đời trước, và khổ đau hiện tại là quả báo từ quá khứ. Mọi đau đớn, sợ hãi, hay giận hờn đều đến rồi đi, bởi tất cả đều do duyên hợp mà thành và rồi sẽ tan biến. Chúng ta không thể khiến dòng sông chảy ngược, nhưng có thể hiểu bản chất của từng giọt nước trong dòng sông. Đó chính là nhận thức về vô thường – không thể biến những gì vô thường thành thường hằng.

Đức Phật trong Kinh Bổn Sanh, có một câu nói mà tôi rất tâm đắc đó là câu "Này các tì kheo, trong nhiều tiền kiếp ta đã đi tìm cốt lõi trong pháp hữu vi, nhưng ta không thấy trong đó có thứ cốt lõi nào hết  và cứ thế ta dấn bước trên con đường giải thoát" nghĩa là trong nhiều kiếp sống, Đức Phật đã tìm kiếm sự thật và ý nghĩa trong thế giới hữu vi – tức là thế giới của các hiện tượng vật chất, những gì có hình tướng, tồn tại trong thời gian và không gian, và chịu sự thay đổi. Thế giới hữu vi bao gồm tất cả những gì mà chúng ta có thể cảm nhận bằng giác quan: thân xác, tài sản, danh vọng, tình cảm, và những thứ tương tự. Tuy nhiên, Đức Phật nhận ra rằng tất cả những thứ này đều không bền vững, không có "cốt lõi" hay bản chất vĩnh viễn, bởi chúng đều nằm trong quy luật vô thường – chúng sinh ra, tồn tại và cuối cùng biến mất.

Việc "dấn bước trên con đường giải thoát" chính là hành trình mà Đức Phật đã chọn sau khi nhận ra rằng thế giới hữu vi không thể mang lại hạnh phúc hay sự an lạc chân thật. Ngài đã từ bỏ cung vàng điện ngọc, tức là từ bỏ cuộc sống xa hoa, danh vọng và địa vị, để theo đuổi một điều mà thế giới không thể ban tặng – đó là sự giải thoát khỏi khổ đau và vòng luân hồi.

Điểm thú vị trong đoạn này là Đức Phật từ bỏ cái lớn (cung vàng điện ngọc, những giá trị vật chất, danh vọng lớn trong mắt thế gian) để đi tìm cái nhỏ (sự giải thoát, thứ mà có lẽ ít người chú ý đến, nhưng thực chất là cái giá trị cao nhất). Sự "nhỏ" ở đây không phải là không quan trọng, mà là nó nằm ở bên trong tâm hồn, là điều mà người ta thường không để ý trong cuộc sống đầy cám dỗ và danh vọng. Đó là con đường dẫn tới sự giác ngộ, thoát khỏi những ảo tưởng và khổ đau của thế giới.

Phép lạ ở đây chỉ là nhấn mạnh tầm quan trọng của việc buông bỏ những gì không vĩnh viễn, không thật sự mang lại hạnh phúc bền lâu, và hướng đến việc tìm kiếm sự giải thoát nội tại – điều cốt lõi nhất trên con đường tu tập để thoát ra khỏi vòng luân hồi của kiếp sống.