Trong Phật giáo, niềm tin không chỉ dừng lại ở sự tin tưởng vào những lời dạy của Đức Phật. Một người Phật tử không nên tin một điều chỉ vì nó được Đức Phật nói ra, hoặc vì nó được ghi chép trong các kinh sách cổ, truyền từ đời này qua đời khác, hay vì nhiều người khác cũng tin. Người Phật tử nên coi những lời dạy của Đức Phật như một giả thuyết, và tự mình tìm hiểu, xem xét. Nếu thấy hợp lý, họ có thể tin, nhưng không nên chấp nhận một điều gì nếu thấy nó không có cơ sở. Điều này không có nghĩa là mọi thứ đều phải được chứng minh bằng lý lẽ thông thường, vì có những sự thật vượt ngoài hiểu biết lý trí và chỉ có thể được nhận thức qua sự phát triển tâm linh. Tuy nhiên, điều cốt yếu vẫn là không mù quáng tin theo mọi điều được giảng dạy.
Mọi hoạt động của con người, dù gần hay xa, đều nhằm đạt được hạnh phúc. Hoặc nếu nhìn từ một góc độ tiêu cực, mọi hành động đều nhằm thoát khỏi sự bất như ý, không hài lòng. Bất như ý chính là khởi đầu cho hành động của con người, và hạnh phúc là mục tiêu cao cả nhất.
Trong Phật giáo, sự bất mãn là điểm khởi đầu, được thể hiện qua chân lý "Tứ diệu đế . Bốn chấn lý này chỉ ra bản chất của bất mãn, nguyên nhân, cách chữa trị, và phương pháp thực hiện.
Chân lý thứ nhất khẳng định rằng đau khổ và bất mãn là điều không thể tránh khỏi trong cuộc sống. Điều này không chỉ nói về những nỗi đau thể xác mà còn bao gồm những cảm giác không hài lòng, lo lắng, và thất vọng nhỏ nhặt. Chúng ta thường dùng từ “đau khổ” hay “bất mãn” để mô tả những cảm xúc này. Ngoài ra đạo Phật còn hay nhấn mạnh về lẽ "Vô Thường " đó là sinh, lão , bệnh và tử không ai có thể thoát ra ngoài lẽ vô thường này.Mọi sự thỏa mãn trong đời đều vô thường, nên ngay cả những khoảnh khắc vui vẻ cũng có thể dẫn đến đau khổ khi chúng mất đi và thậm chí niềm vui cũng được xem là "khổ".
Chân lý thứ hai giải thích rằng nguyên nhân của đau khổ là sự ham muốn. Đây không chỉ là những mong muốn thông thường mà là lòng khao khát gắn liền với bản ngã, khiến ta bám víu vào đời sống và sinh ra đau khổ. Khi ta nhận thức được rằng bản ngã không phải là thực, thì nguồn gốc của đau khổ bắt đầu được giải quyết. Thí dụ khi bạn trượt ngã trên sàn nhà ướt và bị thương, bạn có thể cho rằng nguyên nhân đau đớn là do sàn nhà trơn. Điều này đúng trong một tình huống cụ thể, nhưng chân lý thứ hai không nhắc đến các nguyên nhân bề mặt như vậy, mà nói đến nguồn gốc sâu xa của đau khổ – đó là sự ham muốn gắn liền với bản ngã. Bản ngã là ảo tưởng về một cái tôi cố định và không thay đổi, và chính sự bám víu vào ảo tưởng này khiến con người chịu đau khổ.
Chân lý thứ ba chỉ ra rằng sự giải thoát chỉ có thể đạt được khi chúng ta loại bỏ được những ham muốn xuất phát từ bản ngã. Khi bản ngã bị tiêu diệt thí dụ như khi ta không khoe mình hay, giỏi hay con mình hay hơn con người hàng xóm những ham muốn dù rất nhỏ như có được bộ quần áo đẹp, hay một bữa ăn ngon, thì đây chính là nguồn gốc của đau khổ và khi ta loại bỏ chúng trong cuộc sống thì chúng ta tiến gần hơn đến trạng thái giác ngộ. Ngoài ra ham muốn của bản ngã là giữ chặt lấy sự sống, nhưng sự sống là một dòng chảy liên tục, không ngừng thay đổi. Khi tiêu diệt sự bám víu vào cái ngã, gốc rễ của đau khổ cũng biến mất.
Cuối cùng, Chân lý thứ tư nói về con đường đưa đến sự giải thoát khỏi đau khổ. Đó là khi ta nhận biết được cuộc đời là đau khổ mà chính là do bản ngã tạo ra thì con đường dẫn đến giải thoát là diệt trừ ảo tưởng về cái ngã. Loại trừ tất cả những ham muốn dù lớn hay nhỏ.
Mục tiêu của việc tu tập trong Phật giáo là tiêu diệt cái ngã. Điều này thường bị hiểu lầm. Khi chúng ta đạt đến một trạng thái an bình trong tâm hồn chính là lúc ta cảm nhận được niết bàn ở đây và bây giờ.Phật giáo không chỉ là tôn giáo, mà còn là một cách sống dựa trên việc rèn luyện tâm. Mục tiêu cao nhất của chúng ta là đạt được sự giải thoát khỏi đau khổ, đạt đến Niết Bàn – một trạng thái vượt xa khỏi tầm với của tâm trí chưa được rèn luyện nếu không chuyên tâm tu tập. Mục tiêu gần hơn là tìm cách giải quyết các nguyên nhân gốc rễ của đau khổ trong cuộc sống hàng ngày.Khi chúng ta buông bỏ ảo tưởng về cái ngã chính là cái tôi thực tại mới sẽ hiển lộ dẫn chúng ta đến trạng thái hạnh phúc và tự do thật sự, nơi mà mọi đau khổ không còn tồn tại.
Thiên Lan biên soạn
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét