Mọi hành trình tu tập đều bắt đầu bằng hơi thở. Đức Phật đã chỉ dạy từ hơn 2.500 năm trước rằng, chỉ cần quay về với hơi thở, ta có thể tìm lại được sự bình an giữa những biến động của cuộc đời. Ngày nay, không ít doanh nhân, nhà lãnh đạo hay người bình thường đều tìm thấy sự an ổn nhờ thực tập đơn giản này.
Cuộc đời luôn có những thử thách và cơn bão. Mỗi dự án mới, mỗi mối quan hệ, mỗi giai đoạn sống đều là một lần thử nghiệm. Thành công hay thất bại, vui hay buồn, đều giống như những cơn bão đi qua đời ta. Có khi ta tin tưởng một người thân, nhưng lại bị phản bội; có khi ta chuẩn bị rất kỹ lưỡng, nhưng sự cố bất ngờ vẫn ập đến. Chính những lúc ấy, ta dễ rơi vào hụt hẫng, giận dữ hay buồn tủi.
Điều quan trọng là biết cách chuyển hóa. Khi cơn bực dọc xâm chiếm, hãy dừng lại, hít một hơi thật sâu và chưa vội làm gì cả. Đây là bước đầu tiên của chánh niệm. Nếu có thể, hãy ngồi xuống thiền định, để tâm lắng dịu rồi mới suy xét hành động tiếp theo. Sự tĩnh lặng ấy chính là lựa chọn quan trọng, giúp ta thoát khỏi vòng xoáy cảm xúc.
Trong giáo lý Đức Phật, sự tỉnh thức bắt đầu khi ta biết buông bỏ quá khứ. Quá khứ chỉ nên giữ lại như một bài học, không phải để đeo bám. Khi thấy tâm mình lạc về những chuyện cũ, hãy nhẹ nhàng đưa nó về lại hiện tại, nơi có hơi thở và thân thể đang thả lỏng. An lạc không ở ngày mai, cũng không ở mười năm tới, mà ngay trong khoảnh khắc ta chú tâm thở vào, thở ra.
Người xưa nói: “Dục an tắc an – muốn an thì có an.” Trong giáo lý Tứ Như Ý Túc, Đức Phật đặt câu hỏi: ta có thật sự muốn an không? Nếu muốn, ta phải nhận diện rõ nguồn gốc khổ đau để dứt bỏ. Đó chính là tinh thần của Tứ Diệu Đế:
Khổ đế: cuộc đời vốn có khổ.
Tập đế: nguyên nhân khổ là tham, sân, si.
Diệt đế: có thể chấm dứt khổ.
Đạo đế: con đường thực tập chánh niệm, tu tập để diệt trừ khổ đau.
Trong giáo lý Đức Phật, sự tỉnh thức bắt đầu khi ta biết buông bỏ quá khứ. Quá khứ chỉ nên giữ lại như một bài học, không phải để đeo bám. Khi thấy tâm mình lạc về những chuyện cũ, hãy nhẹ nhàng đưa nó về lại hiện tại, nơi có hơi thở và thân thể đang thả lỏng. An lạc không ở ngày mai, cũng không ở mười năm tới, mà ngay trong khoảnh khắc ta chú tâm thở vào, thở ra.
“Vị ấy thở vô, quán thân thể; vị ấy thở ra, quán thân thể. Vị ấy thở vô, an tịnh thân hành; vị ấy thở ra, an tịnh thân hành.”
(Kinh Tứ Niệm Xứ, Trung Bộ)
Tôi có người em gái giận tôi vì tôi không về dự đám giỗ mẹ. Cô trách rằng người tu hành thường lạnh lùng, không tình cảm. Nhưng thực ra, cô chưa hiểu rõ lý do và tự mình ôm lấy oán giận. Đây là minh chứng cho việc con người thường sống thiếu tỉnh thức, chỉ nhìn từ cảm xúc riêng mà không đặt mình vào hoàn cảnh người khác. Cô không nghĩ đến lý do tại sao tôi không về tham dự và cũng không chịu hỏi rõ mà đã tự mình đem lòng tức giận.
Đức Phật dạy rằng: khổ đau không hẳn do ai hay hoàn cảnh tạo ra, mà chính do tâm tham – sân – si chi phối. Khi biết quản lý tâm, chuyển hóa ba độc này, ta sẽ không còn bị lời nói hay hành động của người khác làm tổn thương. Chính sự làm chủ tâm mới là chìa khóa thoát khổ.
“Thắng vạn quân không bằng tự thắng mình. Tự thắng mình mới là chiến công oanh liệt nhất.”
(Kinh Pháp Cú, kệ 103)
Vậy nên, mỗi cơn bão trong đời không phải là điều để oán trách, mà là cơ hội để tu tập. Chỉ cần quay về với hơi thở, giữ chánh niệm và nuôi dưỡng tỉnh thức, ta sẽ biến khổ đau thành bài học, biến thử thách thành sức mạnh, và tìm thấy an lạc ngay trong đời sống thường ngày.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét