Khờ dại hay khôn ngoan

 Khờ dại là một tỉnh từ dược dùng như chỉ ra việc một người xây nhà trên cát. Được hiểu để nói tới những người đặc biêt luôn câu nệ lề luật một cách vụn vặt không còn nhận ra cái gì là chính yếu trong bậc thang giá trị.

Kết hợp lại những điều trên thì khờ dại không phải là không biết điều mình phải làm, nhưng biết mà đã không làm. Nó diễn tả một cuộc sống thiếu ý thức và chỉ tìm an vị thoải mái cho bản thân mình, đưa đến một thái độ tiêu cực, hờ hững, khô khan, nguội lạnh và quên đi  trong nhiệm vụ của mình. Đến lúc nguy kịch thì lại nhờ vả vào kẻ khác. Nhưng rồi tới lúc người khác không thể làm gì hơn cho mình được, có van nài cũng vô ích .

Khi người ta không biết tự cứu mình, nghĩa là không biết chuẩn bị cho mình điều tối cần thì đến Phật, Chúa cũng bó tay, bởi vì điều đó thuộc quyền tự do con người. Bất ngờ là vì mình đã không sống điều mình phải sống, không có điều mình phải có. Đang khi đó thì ta lại cứ hướng đến những điều phụ thuộc: lo làm những cái không cần làm, lo có những cái không cần có.. Cần có những điều phụ thuộc để phát triển toàn diện đời sống làm người, nhưng nó phải qui hướng và hổ trợ cho một điều chính yếu duy nhất là sự sống đời đời của mỗi người chúng ta.

Còn từ khôn ngoan trong tiếng Hy Lạp là Phronimos. Được diễn đạt nói về người xây nhà trên đá Như vậy, khôn ngoan là vừa biết nhận định chính xác về sự việc, vừa kiên quyết thi hành. Đây không phải chỉ là phán đoán của lý trí nhưng sâu xa hơn còn là sự yêu mến của con tim. Chính vì thiếu tình yêu nên người ta dễ dàng sống chểnh mảng, ươn lười, đánh mất ý thức về biến cố lớn nhất trong cuộc đời mình. Chỉ khi ở trong tình yêu người ta mới biết phải hành động như thế nào và sống ra sao. Tình yêu chính là sức mạnh để thắng vượt sự ươn lười chểnh mảng, và là động lực sáng tạo để biết hành động cách khôn ngoan. Với trái tim yêu thương nồng thắm, người ta mới biết luôn tỉnh thức để đón đợi người yêu của mình.  

Chúng ta hay đặt thành nhiều vấn đề cho cuộc sống, nên phải cứ lo toan và đối đầu không ngừng. Cuộc sống tự nó không phải là một vấn đề, vì bản chất của nó là một ân ban. Điều khó khăn cho chúng ta là ôm đồm và lo lắng quá nhiều, đang khi đó chỉ có “một điều cần nhất mà thôi” . Sự kiện chỉ là sự kiện, và nó chỉ trở nên hữu ích khi ta chấp nhận nó đúng với thực chất. Nỗi khổ chỉ nảy sinh từ việc ta chống cự lại với những sự kiện thực tế, khiến cho tiến trình cuộc sống bị ngăn trở. Phản ứng thế nào khi đứng trước những hoàn cảnh và biến cố mới là vấn đề.

Ta tưởng rằng mình quan trọng mới làm thành vấn đề. Chính cái “Tôi” được lý tưởng hóa nơi bản thân ta mới tạo ra các vấn đề, và từ đó gây ra xung khắc với chính mình, xung đột với người khác. Cho dù theo lẽ tự nhiên, có những vấn đề được đặt ra trước mắt, nhưng chúng không gay gắt như ta tưởng. Chỉ có cái “Tôi” mới làm nặng thêm cho những vấn đề mà đáng lẽ không như ta tưởng.