Bớt Sự sợ hãi

Bài viết này là nói lên nỗi sợ hãi mà chúng ta luôn có mặt. hy vọng bài viết này sẽ giúp bạn có một cách nhìn khác khi nỗi sợ hãi nào đó đang xâm chiếm cuốc sống của bạn sẽ giúp bạn bớt sợ hãi.

Tôi thường kể cho người khác nghe rằng một trong những lý do tôi tu tập là vì “Tôi muốn được trở thành một người vô úy, hoàn toàn không còn sợ hãi nữa.” Mà sự thật là tôi muốn được như vậy. Nhưng tới từng tuổi này trong đời, tôi không còn chắc là mình có thể trở nên hoàn toàn vô úy được không. Bây giờ, được “bớt sợ hãi” thôi, là tôi cũng mừng lắm rồi!

Đừng theo một khuôn mẫu lý tưởng

Tôi từng nghe một câu chuyện trong nhà thiền về một vị sư hoàn toàn không biết sợ hãi. Vị sư ấy trụ trì tại một thiền viện ở Nhật vào thời kỳ mà những toán võ sĩ samsurai đi lang thang khắp vùng quê, khủng bố bất cứ ai trên bước đường của họ. Một hôm, nghe tin một nhóm võ sĩ đang sắp sửa tiến vào thành phố nơi thiền viện, tất cả tăng chúng cùng với dân làng đều sợ hãi bỏ trốn hết. Chỉ có vị sư trú trì là ở lại, ngồi yên trong tư thế thiền định nơi thiền đường.

    Tên chủ tướng của toán samsurai, nổi giận vì danh tiếng của hắn không đủ để làm vị sư trú trì khiếp đảm trốn chạy. Hắn tung cửa bước vào thiền đường vung lưỡi gươm sáng chói chỉ ngay trước mặt vị sư thách thức: “Ngươi không biết ta chăng,” vị chủ tướng nói, “ta là người có thể đâm lưỡi gươm này xuyên qua thân nhà ngươi, mà không hề chớp mắt.” Vị sư trú trì ngước nhìn ông ta và điềm tĩnh trả lời, “Và thưa ngài, tôi là người có thể để ngài đâm lưỡi gươm ấy xuyên qua người bất cứ lúc nào, mà không hề chớp mắt.”

    Câu chuyện ấy có thể làm cho ta cảm phục và khâm phục vị sư trú trì. Nhưng nếu ta tự so sánh mình với ông ta, ta có thể cảm thấy tự ti và bất lực. Vì ta biết ta còn cách xa mẫu người lý tưởng ấy vời vợi, và cũng không tin là ta sẽ bao giờ có thể đạt được một thái độ hoàn toàn vô úy như vậy.

Sợ hãi là phản ứng tự nhiên

Tôi tin rằng những nỗi sợ sâu xa nhất của ta trong đời này đã ăn sâu vào các tế bào trong hệ thần kinh, để vĩnh viễn trở thành một phần kinh nghiệm của ta trọn đời. Robert Stolorow, một nhà tâm lý học nổi tiếng, đã viết về những gì ông gọi là “trauma world”, thế giới của những vết thương tâm lý. Ông nói rằng khi ta bị tổn thương tâm lý, ta sẽ tạo ra một thế giới riêng cho mình, một thế giới mà ta luôn cảm thấy bị đe dọa và không an toàn. Ta sẽ phản ứng theo những cách để bảo vệ bản thân khỏi những nguy cơ tiềm tàng, dù chúng có thực sự tồn tại hay không.

    Sợ hãi là một phản ứng tự nhiên của con người khi đối mặt với những điều không chắc chắn, không kiểm soát được, hoặc có thể gây hại cho ta. Sợ hãi giúp ta chuẩn bị cho những tình huống khẩn cấp, khiến ta có thể chạy trốn hoặc chiến đấu. Nhưng sợ hãi cũng có thể làm cho ta mất đi sự bình an và hạnh phúc trong cuộc sống. Sợ hãi có thể làm cho ta trở nên căng thẳng, lo lắng, hoang tưởng, hay trì hoãn. Sợ hãi có thể làm cho ta tránh xa những điều ta yêu thích, hay không dám thử những điều mới mẻ.

Cách bớt sợ hãi

Vậy làm sao để bớt sợ hãi? Tôi nghĩ không có một công thức đơn giản nào để loại bỏ hoàn toàn sợ hãi khỏi cuộc sống của ta. Nhưng có một số cách mà tôi đã áp dụng và cảm thấy có hiệu quả:

- Nhận diện và đối diện với sợ hãi: Thay vì phủ nhận hay trốn tránh sợ hãi, ta nên nhận ra và đối diện với nó. Ta có thể viết ra những gì ta sợ, và tìm hiểu nguyên nhân của nó. Ta có thể hỏi bản thân: Tôi sợ cái gì? Tôi sợ vì sao? Tôi sợ điều gì xảy ra nếu tôi làm điều đó? Tôi có cách nào để ngăn chặn hoặc giải quyết nếu điều đó xảy ra không? Khi ta hiểu rõ hơn về sợ hãi của mình, ta có thể kiểm soát được nó hơn.

- Thay đổi quan điểm và tư duy: Thay vì nhìn vào sợ hãi như là một kẻ thù hay một rào cản, ta có thể nhìn vào nó như là một người bạn hay một cơ hội. Ta có thể coi sợ hãi là một dấu hiệu cho ta biết rằng ta đang muốn làm điều gì đó quan trọng, hay rằng ta đang phát triển và vượt qua giới hạn của mình. Ta có thể coi sợ hãi là một thử thách để ta tự tin và can đảm hơn. Ta có thể coi sợ hãi là một lời khuyên để ta chuẩn bị kỹ lưỡng và cẩn trọng hơn.

Nỗi sợ hãi tự nó không phải là vấn đề. Nó chỉ là một phản ứng tự nhiên của tâm thức khi gặp phải những điều kiện không thuận lợi. Tôi tin rằng nỗi sợ hãi có thể được giải quyết nếu chúng ta biết nhận ra nguồn gốc của nó và cách để thay đổi những điều kiện đó.

Một trong những nguồn gốc của nỗi sợ hãi là những kinh nghiệm tiêu cực trong quá khứ, có thể là trong kiếp này hoặc trong những kiếp trước. Những kinh nghiệm này đã để lại những dấu ấn trong tâm thức của chúng ta, khiến chúng ta dễ bị kích thích bởi những sự kiện tương tự hoặc liên quan. Ví dụ, nếu tôi từng bị bỏ rơi bởi mẹ tôi khi còn nhỏ, tôi có thể sợ hãi khi gặp phải những người không quan tâm đến tôi hoặc khi phải xa cách với người thân.

Để giải quyết nỗi sợ hãi này, tôi cần phải hiểu rằng đó chỉ là một kết quả của những gì mà tôi đã trải qua, và không phải là một bản chất của tôi. Tôi cũng cần phải nhận ra rằng những người khác không có ý định làm tổn thương tôi, mà chỉ là do họ cũng có những điều kiện riêng của họ. Tôi có thể chấp nhận nỗi sợ hãi của mình và không để nó ảnh hưởng đến hành vi của tôi. Tôi có thể tự an ủi mình bằng cách nói “Đây chỉ là kết quả của những gì mà tôi đã bị điều kiện trước đây.”

Tôi nghĩ rằng chúng ta giống như những chiếc máy báo động biết đi. Chúng ta có những ăng-ten để phát hiện và báo hiệu khi có một sự di động nào xảy ra trong vùng mà chúng ta kiểm soát. Khi mọi sự chung quanh suôn sẻ, chúng ta sẽ để cho chúng trôi qua như những bối cảnh của tri giác. Nhưng khi có một sự kiện gì đó mà chúng ta ghi nhận là đe dọa xảy ra, chúng ta sẽ bị kích động để sẵn sàng phản ứng ngay. Trong mỗi người chúng ta đều có những nút báo động.

Một cách để giảm bớt những nút báo động này là biết cởi mở và lắng nghe nhau hơn. Khi chúng ta chia sẻ những nỗi sợ hãi của mình với người khác, chúng ta không chỉ giúp cho bản thân mình giảm bớt căng thẳng, mà còn tạo ra một mối liên kết thân thiết với người đó. Chúng ta có thể nói cho người khác biết những gì đe dọa chúng ta, và nghe những gì đe dọa họ. Chúng ta có thể tôn trọng và thấu hiểu những khó khăn của nhau, và cùng nhau tìm ra những giải pháp.

Tôi hy vọng rằng những điều tôi chia sẻ với bạn bài viết này sẽ giúp bạn có một cái nhìn mới về nỗi sợ hãi và cách để đối phó với nó.

Chúc bạn một ngày tốt lành

Trich trong “Đơn giản hơn ta nghĩ” – Sylvia Boorstein

Thiên Lan