Mọi người thích chia sẻ với bạn cách sống cuộc sống của bạn. Không thiếu gia đình, bạn bè, đồng nghiệp, hàng xóm, doanh nghiệp và tất nhiên, các tạp chí và trang web cung cấp rất nhiều hướng dẫn về những gì bạn nên hoặc không nên làm. Những người khác muốn nói cho bạn biết bạn nên (hoặc không nên) ăn gì, uống như thế nào, mua sắm, bầu cử, tin tưởng (hoặc không tin tưởng), ăn mặc, tập thể dục hình như mọi vấn đề trên thế giới đều có lời khuyên. Nhưng trong khi mọi người đều nghĩ rằng việc nói với người khác những gì họ nên làm sẽ có hiệu quả, thì rất ít người thực sự dựa vào các sách lựợc dựa trên nghiên cứu đã được chứng minh mà thực sự thường dẫn đến là thay đổi hành vi.
Bạn thử nghĩ xem: Đã bao giờ có cuộc trò chuyện giữa một người theo Đảng Dân chủ và một người theo Đảng Cộng hòa, giữa một người theo đạo và một người không theo đạo, giữa một người ăn thịt và một người ăn chay, giữa một người xem Fox News và một người xem MSNBC, hay giữa một người hâm mộ Yankee? và một người hâm mộ Red Sox đã kết thúc bằng một câu nói, “Bạn biết không? Bạn đúng. Tôi sẽ thay đồi suy nghĩ ngay!”
Và thành thật mà nói, trong khi mọi người khuyến khích bạn thay đổi cách làm của mình để đáp ứng những đề xuất của họ thì bạn đang nghĩ gì? Có lẽ là: “Hãy lo việc của mình đi.” “Sao anh không để tôi yên?” Bạn có thể lắng nghe một cách lịch sự nhưng trong thâm tâm, hầu hết chúng ta đều bực bội khi bị yêu cầu phải làm gì và làm như thế nào.
Tóm lại: Việc đưa ra lời khuyên thường không có tác dụng và thường hoàn toàn phản tác dụng.
Ví dụ, tôi thường cười khi có ai đó gõ cửa nhà tôi để truyền đạo. Tình cờ tôi là một người Công giáo đã đính hôn, còn vợ tôi là một người Do Thái đã đính hôn. Các gia đình tương ứng của chúng tôi đã là những người tham gia tích cực vào các truyền thống tôn giáo tương ứng của chúng tôi trong nhiều thế kỷ. Chúng tôi hạnh phúc và thoải mái với họ, và chúng tôi học hỏi được nhiều điều từ nhau. Chưa hết, một người lạ ngẫu nhiên nào đó gõ cửa nghĩ rằng họ có thể thay đổi tất cả chỉ bằng một cuộc trò chuyện ngắn gọn?
Trong một bữa tiệc tối gần đây, người chủ trì (một người bạn thân yêu và duyên dáng) quyết định giảng cho khách về một chế độ ăn kiêng mới mà cô ấy rất hào hứng, chế độ ăn này thách thức hầu hết mọi điều bạn có thể tin và hiểu về việc ăn uống lành mạnh. Nó cũng thách thức khoa học dinh dưỡng tiên tiến nhất. Nhưng cô ấy nhấn mạnh rằng tất cả chúng ta đều phải đọc một số cuốn sách báo chí nổi tiếng về chế độ ăn kiêng này và sau đó hãy thay đổi cuộc sống của mình cho phù hợp.
Tất nhiên không ai làm theo yêu cầu của cô; tất cả những gì cô ấy đạt được là xa lánh một số bạn bè của mình. Có lẽ không phải như những gì cô đã dự tính.
Tại sao lời khuyên thất bại
Công bằng mà nói, tất cả chúng ta đều tìm cách dạy người khác cách sống.Tất cả chúng ta đều có quan điểm mạnh mẽ và tin rằng người khác nên làm hoặc suy nghĩ như chúng ta. Và hầu hết chúng ta đều cảm thấy thoải mái khi bày tỏ những quan điểm đó với người khác, cho dù họ có quan tâm hay không.
Tuy nhiên, nghiên cứu sử dụng lý thuyết phản ứng cho chúng ta biết rằng bất cứ khi nào một người bảo chúng ta phải làm gì và làm như thế nào, chúng ta sẽ phản ứng bằng thái độ thách thức phòng thủ vì chúng ta muốn tối đa hóa quyền tự do cá nhân và quyền ra quyết định của mình.
Chúng tôi biết rằng việc nói với người khác những gì họ nên làm, ngay cả khi đó là lời khuyên hợp lý, hiếm khi (nếu có) có hiệu quả, mặc dù bạn sẽ không bao giờ biết điều này bởi vô số sách self-help và các chuyên gia tư vấn ngoài kia.
Điều gì có tác dụng?
Nếu chúng ta thực sự muốn khuyến khích sự thay đổi hành vi (hoặc niềm tin) ở người khác, chúng ta thực sự cần phải tránh xa việc đưa ra lời khuyên (đặc biệt khi lời khuyên của chúng ta không được yêu cầu) và hướng tới việc làm gương. Chúng ta cần làm gương cho người khác hơn là bảo họ phải làm gì.
Nghiên cứu về học tập qua quan sát (kết hợp với sự hiểu biết về lý thuyết phản ứng) cho thấy rằng mặc dù mọi người sẽ chống lại lời khuyên và hướng dẫn không được yêu cầu, nhưng họ sẽ làm theo hành vi của người khác - đặc biệt khi có những kết quả tốt và củng cố từ những hành vi (hoặc niềm tin) này. .
Đây là một ví dụ gần đây: Một trong những gia đình thú vị nhất mà tôi gặp ở trường trung học của con trai tôi là những người theo đạo Tin lành. Nhưng tôi không biết họ theo tôn giáo nào trong khoảng ba năm, sau khi dành nhiều thời gian cùng họ tại các cuộc đua và các sự kiện khác. Họ là hình mẫu về sự thân thiện, duyên dáng và quan tâm hơn bất kỳ ai khác mà tôi biết ở trường trung học công lập rộng lớn này. Chỉ trong một cuộc trò chuyện bình thường tại một trong những cuộc gặp gỡ đường đua cuối cùng của bọn trẻ chúng tôi, tôi mới biết bất kỳ ý tưởng nào về tín ngưỡng và truyền thống của chúng. Họ mô phỏng những hành vi tuyệt vời và hấp dẫn mà không cần nói một lời, đồng thời nêu gương xuất sắc cho người khác - rất khác so với những người gõ cửa bảo bạn nên làm gì và tin gì.
Nếu bạn thực sự muốn khuyến khích sự thay đổi hành vi ở những người xung quanh, hãy làm mẫu hành vi mà bạn muốn và kiểm soát bản năng đưa ra lời khuyên của mình. Tôi biết—ở đây tôi đang đưa ra lời khuyên, và có lẽ mâu thuẫn với chính mình, nhưng hãy xem xét chiến lược này và xem nó có hiệu quả với bạn như thế nào.
Tác giả Thomas G. Plante Ph.D., ABPP
Do the Right Thing
Thiên Lan phỏng dịch
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét