“Ai sống chánh niệm, tỉnh giác,
Tự chế, sống đời thanh tịnh,
Tinh cần, không phóng dật,
Người ấy rạng ngời đời.”
(Kinh Pháp Cú, kệ 25)
Chúng ta thường nghĩ rằng: "Tôi đang thở", nhưng có bao giờ bạn dừng lại để thật sự cảm nhận mình đang thở chưa?
Hơi thở là sự sống, nhưng đa số chúng ta chỉ để cơ thể tự động vận hành trong vô thức như một cái máy sinh học. Hơi thở đến rồi đi, ngày này qua ngày khác, nhưng ta không hiện diện với nó. Đó là lý do tại sao trong đạo Phật, hơi thở là cánh cửa đầu tiên dẫn ta trở về với chính mình.
Hơi thở và sự tỉnh thức là nền tảng của chánh niệm – yếu tố đầu tiên của con đường Bát Chánh Đạo. Đức Phật dạy:
“Tỳ kheo này, khi thở vào dài, biết rõ mình đang thở vào dài. Khi thở ra dài, biết rõ mình đang thở ra dài…”
(Kinh Quán Niệm Hơi Thở – Anapanasati Sutta)
Hơi thở là một pháp tu đơn giản mà sâu sắc. Khi bạn thở vào một cách chậm rãi và biết mình đang thở vào, đó chính là lúc bạn đang chạm vào sự sống. Và khi bạn thở ra với sự buông xả, bạn đang để những lo âu, căng thẳng, phiền não rời khỏi thân tâm.
Tỉnh thức không nằm ở nơi nào xa xôi. Nó không phải là trạng thái huyền bí. Nó chỉ đơn giản là sự có mặt trọn vẹn trong hiện tại – qua từng hơi thở.
Hàng ngày ta bị cuốn trôi và đánh mất mình khi lao vào công việc, trách nhiệm, các mục tiêu và những lo toan không dứt. Tâm trí chạy như một cơn lốc, không có điểm dừng. Trong cuộc đua ấy, điều bị bỏ quên đầu tiên chính là hơi thở – và điều ấy cũng có nghĩa là chính mình bị bỏ quên.
“Thở vào, tôi ý thức rằng tôi đang còn sống. Thở ra, tôi mỉm cười với sự sống nhiệm mầu.”
(Thiền sư Thích Nhất Hạnh)
Bạn có thể giỏi lý luận, đọc hàng trăm quyển sách, nhưng nếu bạn chưa từng thật sự quay về với hơi thở, bạn vẫn chưa thật sự chạm vào bản thân mình. Hơi thở là phương tiện trung thực nhất phản chiếu đời sống nội tâm. Bạn có thể lừa dối người khác, nhưng bạn không thể lừa dối được chính hơi thở của mình.
Từ góc độ tâm lý học, hơi thở – Chiếc gương soi nội tâm là chiếc cầu nối giữa thân và tâm, giữa não bộ và hệ thần kinh. Khi bạn giận dữ, hơi thở sẽ gấp gáp. Khi bạn sợ hãi, hơi thở sẽ nông và ngắn. Khi bạn bình an, hơi thở sẽ sâu và nhẹ nhàng.
Đó là lý do tại sao trong Phật giáo, việc “quán niệm hơi thở” là một bài tập căn bản nhưng thiết yếu cho mọi hành giả. Chỉ cần bạn ngồi xuống trong yên lặng và theo dõi hơi thở, bạn sẽ thấy rõ điều đang diễn ra bên trong mình: buồn, vui, giận, hờn, sợ hãi, bình yên…
“Hơi thở vào mang tôi về với thân thể tôi.
Hơi thở ra giúp tôi an trú trong hiện tại.”
(Thiền sư Thích Nhất Hạnh)
Khi tâm ta bị lôi kéo bởi quá khứ hoặc tương lai, là lúc ta đánh mất hiện tại. Nhưng chính trong từng hơi thở có ý thức, ta tìm lại được hiện tại – nơi duy nhất có thật, nơi duy nhất mà sự sống đang diễn ra.
“Không có con đường nào dẫn đến hạnh phúc. Hạnh phúc chính là con đường.”
(Thích Nhất Hạnh)
Vì vậy, điều làm ta khổ không phải là hoàn cảnh hiện tại, mà chính là việc chúng ta từ chối hiện tại – từ chối cảm xúc đang có, tình huống đang diễn ra. Nhưng nếu ta biết thở và chấp nhận mọi thứ như chúng đang là – không oán trách, không phản kháng – thì khổ đau sẽ tan đi như sương tan trong nắng sớm.
Mỗi hơi thở là một bài học giác ngộ theo đạo Phật, giác ngộ không phải là điều cao siêu xa vời. Giác ngộ có mặt trong từng hơi thở tỉnh thức. Hơi thở là chiếc chìa khóa để mở cánh cửa trở về với chính mình – nơi mà bình an, hiểu biết và tình thương luôn luôn hiện diện.
Hãy ngồi xuống, nhắm mắt lại và thở một hơi sâu. Bạn không cần phải làm gì thêm nữa. Vì bạn đang sống. Vì bạn đang có mặt.
“Hãy sống như thể hôm nay là ngày cuối cùng,
và hơi thở này là món quà quý giá nhất mà bạn còn giữ được.”
Vô danh
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét