“Tánh Không” là một trong những giáo lý sâu xa nhất trong đạo Phật. Khi nói đến “Không”, nhiều người dễ lầm tưởng rằng đức Phật dạy mọi sự đều không có gì cả. Thật ra, “Không” trong đạo Phật không có nghĩa là trống rỗng hay hư vô, mà là nói về bản chất phụ thuộc lẫn nhau của mọi sự vật hiện tượng – không có gì tồn tại độc lập, tự riêng nó.
Khi đức Phật giảng về Tứ Diệu Đế – Khổ, Tập, Diệt, Đạo – Ngài đã hàm chứa ý nghĩa này. Trong “Diệt Đế”, tức là con đường chấm dứt khổ đau, Ngài chỉ rõ rằng mọi pháp đều sinh khởi do duyên, khi duyên tan thì pháp ấy cũng tan. Thấu hiểu được nguyên lý này chính là thấy được bản chất “Không” của các pháp. Và đó cũng là trí tuệ siêu việt mà Kinh Bát Nhã Ba La Mật nói đến.
Tánh Không trong kinh điển Đại thừa nhiều người đã cho rằng đã có từ xưa – trong đó có Bát Nhã Tâm Kinh – không phải do chính đức Phật nói. Nhưng các vị luận sư vĩ đại như Ngài Long Thọ và Ngài Thanh Biện đã chứng minh rõ rằng Đại thừa chính là giáo lý của Phật. Bằng lý luận sâu sắc, các Ngài chỉ ra rằng nếu quán chiếu đúng thực tại bằng trí tuệ và lý lẽ, ta sẽ thấy giáo lý Đại thừa không hề tách rời với lời Phật dạy ban đầu, mà chính là sự phát triển tự nhiên từ Tứ Diệu Đế và Vô Ngã.
Những giáo lý này không chỉ học bằng lý thuyết – mà phải có trải nghiệm. Do đó khi học giáo lý, chúng ta không nên chỉ dựa vào danh tiếng, địa vị hay uy quyền của người giảng dạy mà Phật tử ngáy nay hay mẵc sai lầm. Điều quan trọng là phải tự mình quán chiếu, dùng trí tuệ để hiểu và kiểm nghiệm trong đời sống. Đạo Phật không yêu cầu tin mù quáng, mà khuyến khích mỗi người tự thực chứng qua trải nghiệm cá nhân.
Trong truyền thống Phật giáo có bốn điều được xem là “chân giá trị”:
Chân giáo lý – lời dạy của đức Phật.
Chân luận giảng – những lời giải thích, luận giải từ các bậc Thầy và luận sư.
Chân sư – vị Thầy hướng dẫn con đường tu tập.
Chân trải nghiệm – kinh nghiệm thực chứng của chính bản thân người tu.
Tuy nhiên, trên con đường tu tập, thứ tự này lại diễn ra ngược lại. Người học Phật cần bắt đầu bằng trải nghiệm cá nhân, qua hành trì và quán chiếu mà nhận ra giá trị thật của giáo pháp. Khi thấy rõ lợi lạc của việc thực hành Tánh Không hay nuôi dưỡng Bồ đề tâm, ta mới thật sự tin tưởng vị Thầy của mình, thấy rằng lời giảng của các bậc luận sư như Long Thọ hay Vô Trước là đúng đắn, và từ đó càng thêm kính tin đức Phật – bậc Giác Ngộ vĩ đại.
Hiểu “Tánh Không” không phải để tranh luận triết học, mà để giúp ta bớt chấp ngã, bớt khổ đau. Khi thấy rằng mọi thứ – kể cả bản thân, cảm xúc, và hoàn cảnh – đều do duyên hợp, ta sẽ nhẹ nhàng hơn với chính mình và với người khác. Không còn cố nắm giữ, không còn chống đối, chỉ còn một tâm sáng biết, an nhiên giữa mọi biến động của đời.
Tánh Không không phải là điều để hiểu bằng trí óc, mà là để sống và cảm bằng trái tim tỉnh thức.
Khi ta buông được một niệm chấp, thế giới liền nhẹ đi một phần.
Khi không còn ai để nắm giữ, cũng không còn gì để mất,
Thì giữa hư không ấy – trí tuệ và lòng từ khẽ nở hoa.
“Không phải ta đang bước đi trong thế gian,
mà chính thế gian đang trôi qua trong tâm Không của ta.”
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét