Nhiều người từng thấy pho tượng Phật cười – bụng tròn, vai đeo túi vải, miệng cười hồn nhiên – trong các tiệm người Hoa và gọi đó là “Hoan Hỷ Phật”. Thật ra, hình tượng ấy được lấy cảm hứng từ Hòa thượng Bố Đại, một vị tăng sống vào thời nhà Đường, được xem là hóa thân của Bồ-tát Di-lặc – vị Phật tương lai biểu tượng cho niềm vui, lòng bao dung và tâm hồn trẻ thơ.
Hòa thượng Bố Đại không lập chùa, không thuyết pháp, cũng không nhận đệ tử. Ngài chỉ lang thang khắp nơi, mang theo một cái túi lớn đựng bánh kẹo, trái cây xin được, rồi chia cho trẻ nhỏ. Ngài dạy đạo không bằng lời, mà bằng niềm vui sống, sự vô ngã và tấm lòng hoan hỷ.
Ý nghĩa của “đặt túi xuống” và “quảy túi lên”
Khi một thiền sư hỏi ngài:
– “Ý nghĩa của thiền là gì?”
Hòa thượng Bố Đại đặt cái túi xuống đất – không nói một lời.
Rồi khi được hỏi:
– “Vậy chỗ thực dụng của thiền là gì?”
Ngài quảy túi lên vai và tiếp tục bước đi.
Hai cử chỉ ấy là cả bài pháp sống động về thiền.
“Đặt túi xuống” tượng trưng cho buông xả – buông bỏ những chấp trước, gánh nặng của tâm, mọi kiến thức, danh lợi, và cả ý niệm “ta đang tu thiền”. Khi buông xuống, tâm trở nên tự do, nhẹ nhõm, như hư không.
“Quảy túi lên” lại là trở về với đời sống thường nhật – vẫn làm việc, vẫn cười nói, vẫn đi trên đường phố, nhưng tâm không còn vướng bận. Đó chính là thiền trong hành động, là giác ngộ giữa đời thường.
Thiền không nằm ở ngôn từ
Bố Đại không cần nói đạo lý cao siêu. Ngài sống chính là đạo, cười chính là thiền. Khi đói thì ăn, mệt thì ngủ, thấy ai cần thì cho – mọi việc đều tự nhiên, không gượng ép.
Ngài dạy con người rằng:
“Thiền không nằm trong chùa, cũng không ở trên kinh sách.
Thiền ở ngay trong từng bước chân, trong nụ cười, trong cách ta đối đãi với đời.”
Bài học cho người học thiền hôm nay
Người mới bước vào thiền học thường nghĩ thiền là ngồi yên, là cố gắng đạt đến trạng thái nào đó. Nhưng qua câu chuyện này, ta thấy rằng thiền không phải là trốn đời mà là sống trọn vẹn trong đời.
Biết buông khi cần buông, biết làm khi cần làm, tâm luôn tự tại, vui tươi, không vướng mắc – ấy là thiền.
Khi buông túi xuống, tâm ta rỗng rang.
Khi mang túi lên, lòng ta nhẹ tỏa.
Giữa đặt và mang, giữa dừng và đi –
Chính là chỗ thiền viên mãn.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét