Phật giáo Nhật Bản đã hình thành với nhiểu năm và các vị thầy theo phong cách khác nhau đôi khi làm cho chúng ta khó theo dõi. Bài viết này sẽ giúp người đọc hiểu thêm về thiền học theo đạo Phật của người Nhật Bản, giúp người đọc dễ tiếp nhận và cảm nhận sâu hơn tinh thần của Phật giáo Nhật Bản trong việc đối diện với cái chết — nhẹ nhàng, chiêm nghiệm và đầy nhân văn.
Con người sinh ra, ai cũng biết rằng cái chết là điểm đến cuối cùng. Nhưng ít ai thật sự học cách đối diện với nó trong tỉnh thức và lòng biết ơn. Ở Nhật Bản, Phật giáo không chỉ dạy con người cách sống, mà còn chỉ cho họ cách ra đi trong an nhiên, bằng những nghi lễ, biểu tượng và hành trình hành hương thấm đẫm tinh thần thiền.
Sokushinbutsu – Thành Phật ngay trong thân này
Tại vùng núi Yamagata có hai ngôi chùa cổ – Dainichibo và Churenji – thờ các vị sokushinbutsu, những hành giả đã tự ướp xác sau khi trải qua nhiều năm khổ hạnh.
Họ sống giữa rừng sâu, ăn quả dại, uống nhựa cây, rồi dần từ bỏ cả thức ăn và nước uống, ngồi trong hang động, tụng kinh cho đến khi thân xác tan hòa vào cõi tịch nhiên.
Người Nhật tin rằng các vị ấy đã vượt khỏi sinh tử, trở thành “Phật trong thân này”. Những thân thể được gìn giữ qua hàng trăm năm ấy không còn là xác chết, mà là dấu ấn của một tâm thức bất tử – lời nhắc rằng cái chết chỉ là sự chuyển hóa.
Những cuộc hôn nhân sau khi chết
Ở chùa Rishakuji, có những bức tranh gọi là mukasari ema – đám cưới của những linh hồn chưa kịp kết duyên khi còn sống. Trong chiến tranh, nhiều người ra đi khi tuổi đời còn trẻ, để lại cha mẹ mang nặng niềm thương xót. Nghi lễ “hôn nhân sau khi chết” ra đời như một cách xoa dịu nỗi cô đơn của linh hồn và chữa lành vết thương trong lòng người ở lại.
Phật giáo Nhật Bản từ lâu đã hiểu rằng: nỗi đau của người sống và linh hồn người đã khuất vốn không tách rời nhau. Khi ta giúp người đã mất được yên lòng với những gì chúng ta có thể làm được, cũng là khi chính ta được giải thoát khỏi khổ đau.
Tang lễ và sự tiếp nối của tâm linh
Ở nhiều ngôi chùa như Fukujuin thuộc Thiền phái Tào Động, tang lễ không chỉ là tiễn đưa, mà là nghi lễ truyền giới cho người đã khuất. Linh hồn được ban cho pháp danh và chính thức trở thành thành viên của Tăng đoàn, như thể được bước thêm một đoạn trên con đường giác ngộ.
Cái chết, trong ánh nhìn của người Nhật, không phải sự kết thúc, mà là một sự trở về – về với Phật, về với bản tâm tĩnh lặng.
Hành hương đến núi Koya – nơi Tổ sư Không Hải nhập định
Đỉnh cao của tinh thần ấy là núi Koya, trung tâm linh thiêng của Chân Ngôn tông, nơi Tổ sư Không Hải (Kukai) được tin là vẫn đang ngồi thiền trong an định suốt hơn một thiên niên kỷ.
Ngài để lại tư tưởng sâu sắc: “Thành Phật ngay trong thân này.”
Câu nói ấy không chỉ nói về một cõi đạt được sau cái chết, mà là một cách sống ngay trong hiện tại – sống với tâm giác ngộ, lòng từ bi, và trí tuệ giữa cuộc đời vô thường.
Cái chết như một bài học của sự sống
Nhìn từ góc độ thiền học, những nghi lễ ấy không nhằm trốn tránh nỗi sợ chết, mà là phương tiện thiện xảo để con người học cách nhận ra ba chân lý của đời sống:
vô thường, vô ngã, và khổ đau.
Chúng là biểu hiện của trí tuệ (prajna) và lòng từ bi (karuna) – vì chúng giúp con người đối diện nỗi mất mát, đau buồn và dằn vặt khi mất người thân, đồng thời mở ra một không gian để họ chiêm nghiệm về cái chết và tìm sự an ủi qua nghi lễ tâm linh.
Sau cùng, những nghi thức này làm sâu sắc thêm nhận thức của chúng ta về kiếp người, về vô thường và về sự liên hệ chằng chịt giữa muôn loài. Chúng nhắc ta trân quý sự sống và nỗ lực sống với lòng từ và trí tuệ.
Qua nghi lễ và chiêm nghiệm, chúng ta được nhắc nhở rằng mọi sinh mệnh đều kết nối với nhau, và chỉ khi biết buông, biết thương, biết cảm thông, ta mới thật sự hiểu thế nào là sống
Khi hiểu vô thường là hơi thở, Sinh tử chỉ còn là một làn gió đi qua.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét