Cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn viết nhạc như thể không hề dụng công, nhưng chính sự mộc mạc ấy lại tạo nên nét độc đáo trong các ca khúc của ông. Lời ca giản dị, không trau chuốt, nhưng luôn phảng phất triết lý Phật giáo, mang đến cho người nghe cảm giác sâu lắng và chiêm nghiệm. Có lẽ vì thế mà tôi đặc biệt yêu thích nhạc của ông.
Trong Chiếc lá thu phai, Trịnh Công Sơn cho thấy sự tài hoa trong cách dùng từ. Chỉ với đôi ba câu hát đơn sơ, ông khắc họa một nỗi bâng khuâng, một thoáng giật mình trước sự trôi chảy của thời gian. Những câu chữ tưởng chừng rời rạc nhưng lại hòa quyện để tạo nên một tâm trạng bàng hoàng khi nhận ra "mười năm tắm gội" đã trôi qua quá nhanh, và khi ngoảnh lại, chiếc lá thu đã phai màu.
Hãy cùng tôi phân tích ca khúc này để khám phá nội tâm sâu sắc của người nhạc sĩ tài hoa, người đã để lại cho đời những giai điệu thấm đẫm suy tư.
Về đây đứng ngồi
đường xa quá ngại
để lòng theo chút nắng bên ngoài
Mùa xuân quá vội
Mười năm tắm gội
Giật mình ôi chiếc lá thu phai
Người đâu mất người
đời tôi ngốc dại
Tự làm khô héo tôi đây
Chiều hôm thức dậy
Ngồi ôm tóc dài
Chập chờn lau trắng trong tay
Về thu xếp lại
Ngày trong nếp ngày
Vội vàng thêm những lúc yêu người
Cuồng phong cánh mỏi
Về bên núi đợi
Ngậm ngùi ôi đá cũng thương thay
Nằm nghe giữa trời
Giòn vang tiếng cười
điệu kèn ai buốt trong tôi
Mùi hương phấn người
Một hôm nhớ lại
Hẹn ngày sau sẽ mua vui.
Bài hát Chiếc lá thu phai của Trịnh Công Sơn mang nhiều tầng ý nghĩa, và nếu nhìn theo giáo lý Đạo Phật, ta có thể thấy sự chiêm nghiệm sâu sắc về vô thường, khổ, và sự buông bỏ.
1. Vô Thường (Anicca) – Sự thay đổi không ngừng của đời sống
Điều này được thể hiện qua các câu tử như :
“Mùa xuân quá vội / Mười năm tắm gội / Giật mình ôi chiếc lá thu phai”
Cuộc đời trôi nhanh như một mùa xuân thoáng qua, tuổi trẻ cũng nhanh chóng mất đi, chỉ còn lại sự phai úa của thời gian. Đây chính là sự vô thường – một quy luật không thể tránh khỏi trong giáo lý nhà Phật.
“Cuồng phong cánh mỏi / Về bên núi đợi / Ngậm ngùi ôi đá cũng thương thay”
Hình ảnh cánh chim mỏi mệt trong cuồng phong cũng giống như kiếp người rong ruổi, cuối cùng rồi cũng phải tìm về nơi nghỉ ngơi. “Núi đợi” có thể hiểu là sự trở về với chính mình, với sự tĩnh lặng sau bao biến động.
2. Khổ (Dukkha) – Nỗi đau từ sự dính mắc vào tình cảm, danh vọng
“Người đâu mất người / đời tôi ngốc dại / Tự làm khô héo tôi đây”
Trong Đạo Phật, đau khổ không đến từ ngoại cảnh mà từ chính sự dính mắc vào những gì không thể giữ mãi. Khi yêu thương hay kỳ vọng vào điều gì đó mà không đạt được, ta tự làm khổ chính mình.
“Mùi hương phấn người / Một hôm nhớ lại / Hẹn ngày sau sẽ mua vui”
Dù biết những kỷ niệm của quá khứ là hư ảo, ta vẫn cố bám víu, mong rằng ngày sau sẽ tìm thấy niềm vui. Đây chính là vòng luẩn quẩn của ái dục – một trong những nguyên nhân của khổ đau theo Phật giáo.
3. Buông Bỏ (Letting Go) – Sự thức tỉnh và giải thoát
“Về thu xếp lại / Ngày trong nếp ngày / Vội vàng thêm những lúc yêu người”
Khi chúng ta nhận ra sự vô thường, ta có thể chọn cách sống ý nghĩa hơn – biết trân trọng những khoảnh khắc hiện tại, biết yêu thương mà không dính mắc.
“Nằm nghe giữa trời / Giòn vang tiếng cười / điệu kèn ai buốt trong tôi”
Dù trong lòng còn những nỗi đau, ta vẫn có thể nghe thấy tiếng cười vang trong cuộc đời. Đây là sự thức tỉnh, nhận ra rằng cuộc đời vẫn tiếp diễn, và ta có thể chọn cách sống với nó thay vì bị nó nhấn chìm.
Chiếc lá thu phai là một bài hát thấm đẫm triết lý Phật giáo, khắc họa rõ nét quy luật vô thường, sự đau khổ do dính mắc, nhưng cũng mở ra con đường tỉnh thức và buông bỏ. Cuộc đời như chiếc lá mùa thu, rồi cũng sẽ rơi rụng. Kiếp nhân sinh không chờ ai,nhưng điều quan trọng không phải là níu giữ quá khứ mà là biết trân trọng những khoảnh khắc hiện tại, sống an nhiên trước mọi đổi thay, cho dù đến một này mọi chuyện đều như chiếc lá mùa thu thì lòng mình vẫn an nhiên tự tại "hẹn ngày sau sẽ mua vui".
Hảy cùng tôi thưởng thức ca khúc này qua giọng hát của Đức Tuấn
ĐỨC TUẤN - CHIẾC LÁ THU PHAI (TRỊNH CÔNG SƠN) - BẢN THU 2005
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét