Sẽ đến một lúc, người hành trì không còn phải cố nhớ “giới 5, giới 8, giới 10” nữa. Họ sống một cách tự nhiên, thanh thản, nhưng trong cách sống đó không thiếu điều gì – giới nào cũng đủ, hạnh nào cũng tròn. Tu hành là vậy – không phải để giữ giới cho đủ con số, mà để sống sao cho tâm hồn an ổn, không rơi vào lỗi lầm, dù là trong suy nghĩ.
Ba kiểu giữ giới trong Bát Quan Trai
Trong kinh điển, Đức Phật có nói đến ba hình thức giữ trai giới trong Bát Quan Trai:
Giữ giới ngoại đạo:
Đây là kiểu giữ giới có thời hạn. Ví dụ, một người xin giữ Bát Quan Trai đến 3 giờ chiều rồi “xả giới” vì có hẹn ăn uống với bạn bè. Họ giữ giới theo kiểu “giới hạn không gian và thời gian”. Hình thức này chỉ mang tính hình thức, giống như các giáo phái ngoài đạo Phật thời Ấn Độ cổ.
Giữ giới kiểu người chăn bò:
Người này ráng giữ đủ 8 giới suốt một ngày, giống như người chăn 18–20 con bò – miễn sao chiều về giao đủ, không mất con nào, là xong. Còn ban ngày muốn làm gì thì làm: đá banh, hái trái, câu cá… Giữ giới như thế là theo kiểu “tính công chu toàn nhiệm vụ”, nhưng thiếu chiều sâu và sự tỉnh thức nội tâm.
Giữ giới kiểu bậc Thánh:
Đây là hình thức cao nhất. Người giữ giới không thấy bị gò bó, không bị ràng buộc bởi con số. Họ cảm nhận được niềm hạnh phúc, sự an toàn và bảo hộ trong chính giới luật. Họ tu không phải vì “phải làm”, mà vì muốn sống sâu sắc trong tỉnh thức. Họ hành trì không chỉ dựa trên giới – mà còn dựa trên căn bản của nội tâm: 6 căn.
Từ 8 giới đến 6 căn – Bước chuyển từ hình thức sang nội tâm
Giới Bát Quan Trai là:
Không sát sanh
Không trộm cắp
Không hành dâm
Không vọng ngữ
Không uống rượu
Không ăn quá giờ
Không ca múa, trang điểm
Không nằm giường cao đẹp
Còn 6 căn là:
Nhãn (mắt)
Nhĩ (tai)
Tỷ (mũi)
Thiệt (lưỡi)
Thân (xúc chạm)
Ý (tâm thức)
Tu 8 giới là giữ không làm điều sai. Tu 6 căn là thấy cả tâm niệm vừa khởi lên.
Ví dụ, tôi không phạm giới tà dâm, nhưng lại ngồi ngắm người khác vì họ đẹp. Tôi không dùng nước hoa, nhưng tôi ngửi mùi nước hoa người khác đi ngang để phân biệt. Tôi không trang điểm, nhưng lại thích quan sát cách người ta phối đồ. Vậy là tôi chưa phạm giới – nhưng tâm vẫn còn bị dính mắc.
Tu bằng 8 giới là "miễn không phạm là xong". Nhưng tu bằng 6 căn là hành trì với trọn vẹn ý thức – khó hơn nhiều.
Và rồi, nhiều người trong chúng ta chỉ tu 5 căn thôi – tức là mắt, tai, mũi, lưỡi, thân thì giữ, nhưng căn thứ sáu – Ý, thì buông trôi.
Tại sao có người giữ 8 giới, người chỉ 5 căn, người lại hướng đến 6 căn?
Vì tâm hướng khác nhau, phẩm chất tu tập khác nhau, nên điểm đến sau khi mất cũng khác nhau.
Ba cách hành trì này trở thành “tiền nghiệp” – tức là nguyên nhân dẫn đến cảnh giới tái sinh của kiếp sau. Cùng giữ giới, nhưng tu tập nông hay sâu, hình thức hay nội tâm, sẽ dẫn đến sự chênh lệch rất lớn.
Người giữ giới hình thức sẽ được sinh về cõi lành.
Người tu sâu hơn, ly dục, tu thiền định với tâm trong sáng, có thể sinh về các cõi Phạm Thiên – là những cảnh giới rất cao trong vũ trụ.
Nhưng ngay cả trên cõi Phạm Thiên, nơi các vị sống hàng trăm đại kiếp, vẫn có tà kiến. Có vị tưởng mình là “bất tử” vì sống quá lâu. Có vị vẫn hiểu lầm bản chất cuộc đời vì thiếu trí tuệ quán chiếu về vô thường, vô ngã.
Tu hành không phải để đi nhanh hơn người khác, mà để thấy rõ mình hơn
Sư Toại Khanh nói rất hay:
"Bạn đi với tốc độ nào thì bạn cũng không thể rời khỏi cái bóng của mình."
Tức là, bạn có thể có trí tu, có công phu, có phước báu lớn – nhưng nếu không nhìn lại tâm mình, thì cái bóng của vô minh vẫn đi theo.
Tóm lại:
Giữ giới là nền tảng, nhưng tu 6 căn là chiều sâu.
Giữ đủ giới chưa chắc là tu sâu. Tu sâu là giữ được cả tâm.
Hành trì thế nào hôm nay sẽ là “tiền nghiệp” – là nhân duyên cho ngày mai.
Và tại sao bạn hành trì kiểu này mà không kiểu kia – là do khuynh hướng tâm lý của bạn dẫn dắt.
Giới luật là hàng rào bảo vệ, không phải là gánh nặng. Khi ta cảm thấy hạnh phúc trong sự giữ gìn chánh niệm, lúc đó ta đang đi đúng hướng.
Bạn chọn tu số 8, số 5, hay số 6?
Điều đó không quan trọng bằng việc bạn có thật sự quay vào thấy rõ tâm mình hay chưa.
Chú Thích
Bài viết được viết lại theo bài thuyết giảng của sư Toại Khanh được đăng trên trang web của sư. Các bạn có thể vào trang web của sư để đọc nguyên văn bài giảng. Hy vọng bài viết này cũng thể hiện đựoc đầy đủ ý sư Toại Khanh theo phong cách văn xuôi rõ ràng, dễ hiểu. Nội dung vẫn giữ nguyên tinh thần và chiều sâu giáo lý, nhưng sẽ dễ tiếp nhận hơn
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét