Trong Kinh Nhất Dạ Hiền Giả (Trung Bộ Kinh), Đức Phật dạy:
“Đừng tìm về quá khứ, vì quá khứ đã qua rồi.
Đừng vọng tưởng tương lai, vì tương lai chưa tới.
Hãy an trú trong hiện tại.”
Đây là tinh túy của lời Phật dạy — sống trọn vẹn trong giây phút này. Nhưng trên thực tế, hầu hết chúng ta vẫn để tâm trôi dạt: khi ở chùa nhớ việc nhà, khi ở nhà nghĩ chuyện sở làm. Vì vậy, tuy nghe lời dạy “an trú hiện tại” nhiều lần, ta vẫn khó thật sự sống trong đó.
Ở các nước phương Tây, nhiều người có đủ tiện nghi vật chất nhưng vẫn thấy trống rỗng, bất an. Khi tìm đến đạo Phật, nhất là qua pháp môn thiền quán và chánh niệm, họ bắt đầu cảm nhận lại niềm vui giản dị của sự sống. Khi tâm biết dừng lại, biết có mặt trọn vẹn với hơi thở, tiếng chim, hay bước chân, thì hiện tại trở nên “đẹp tuyệt vời”-đây còn gọi là chánh niệm.
Tuy nhiên, giây phút hiện tại có thật sự đẹp không?
Không phải lúc nào cũng vậy. Nếu thực tập đúng theo Tứ niệm xứ, hành giả sẽ thấy sự vật chỉ sinh rồi diệt — vô thường, khổ và vô ngã. Trong cái thấy sâu sắc ấy, hiện tại không còn “đẹp” hay “xấu”; nó chỉ là như thị, là “nó như vậy”.
Thí dụ như mặt trời lên vào buổi sáng rồi tắt đi vào buổi chiều
Mặt trăng khi tròn rồi lại khuyết
Giây phút hiện tại – không đẹp, không xấu và khi ngồi thiền, chỉ cần quan sát một lúc, ta thấy thân đau, tâm loạn, hơi thở đổi thay... Đâu có gì tuyệt vời? Người bệnh, người đói, người kho — liệu giây phút hiện tại có đẹp không?. Vấn đề không nằm ở cảnh, mà ở tâm nhìn của tâm. Khi tâm thấy rõ bản chất vô thường và vô ngã, nó không còn bị ràng buộc. Không còn “đòi hỏi” hiện tại phải đẹp, tâm liền tự do. Chánh niệm không phải để biến mọi thứ thành dễ chịu, mà để thấy mọi thứ như chúng đang là — không bóp méo, không tô hồng, không phủ định.
Vì thế, giây phút hiện tại đẹp hay không đẹp đều tùy nơi cái thấy của ta.
“Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ.”
Cảnh không hề buồn, chỉ có tâm buồn. Khi tâm an nhiên, cảnh nào cũng an nhiên.
Trong một buổi học. Một giáo sư cầm ly nươc đầy trên tay và hỏi :
“Ly nước này nặng bao nhiêu?”
Người thì nói 20g, người nói 50g.
Giáo sư đáp: “Nó nặng bao nhiêu không quan trọng. Quan trọng là bạn cầm nó bao lâu.”
Nếu chỉ cầm một phút, ta không thấy nặng. Nhưng cầm cả ngày, tay sẽ mỏi rã rời. Những lo toan, phiền não trong tâm cũng vậy — không nặng vì bản chất của chúng, mà nặng vì ta ôm giữ quá lâu.
Vì vậy, hãy biết đặt ly nước xuống. Cũng như buông xuống gánh nặng – để hiện tại trở nên nhẹ nhang--hảy áp dụng nguyên tắc này vào cuộc sống để cảm nhận được hạnh phúc của sự buông bỏ.
“Biết sống một mình” trong Kinh Nhất Dạ Hiền Giả không có nghĩa là cô độc, mà là biết sống với chính mình, không để quá khứ lôi kéo, tương lai trói buộc.
Khi sống được như thế, dù đang ngồi bên tách trà, ta vẫn cảm thấy đủ đầy.
Hiện tại lúc ấy không còn cần phải “đẹp tuyệt vời”, vì nó đã tuyệt vời sẵn — không vì có gì, mà vì ta đang thật sự có mặt.
Một điều mà nhiều người thường hiểu chưa đúng về cuộc đời Đức Phật là thời điểm Ngài đạt đến Niết-bàn. Nhiều người cho rằng Đức Phật chỉ nhập Niết-bàn khi Ngài viên tịch. Thật ra, Niết-bàn đã được Ngài chứng ngộ ngay khi giác ngộ dưới cội Bồ-đề. Từ giây phút ấy, suốt 45 năm hoằng pháp, Đức Phật đã sống trong Niết-bàn — trong sự tĩnh lặng, tự do và an nhiên giữa cuộc đời.
Niết-bàn không phải là một cõi xa xôi sau khi chết, mà chính là trạng thái tâm an trú trọn vẹn trong hiện tại, không còn bị tham, sân, si chi phối. Khi ta thật sự sống với từng giây phút, không bị cuốn đi bởi quá khứ hay tương lai, thì ngay giây phút đó — Niết-bàn đang hiện hữu.
Giây phút hiện tại không phải là một món quà để ngắm, mà là nơi để sống.
Khi ta buông được quá khứ, thả lỏng tương lai, và lặng lẽ thở cùng phút giây này, mọi sự liền trở nên nhiệm mầu.
-Khi ta thôi tìm kiếm Niết-bàn ở nơi xa, ta nhận ra nó chưa từng rời khỏi mình.
Ngay trong hơi thở, trong nụ cười bình an, Niết-bàn đang mỉm cười cùng ta.
-Niết-bàn không ở đâu xa, chỉ là phút giây ta thật sự dừng lại và sống trọn vẹn.
-Khi tâm lặng như mặt hồ, mọi khổ đau tan biến – chỉ còn lại sự tĩnh lặng dịu dàng của hiện tại.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét