Triết lý sống

 

Chọn bạn mà chơi

Đây là lời khuyên rất thiết thực của các bậc cha mẹ. Đa số bạn bè có thể gây ra rất nhiều phiền toái. Chỉ khi bạn chọn đựoc một số bạn tốt mới tạo ảnh hưởng tốt tới bạn. Vì thế, hãy hết sức thận trọng khi tìm bạn. Thời nay, con người thường không thể sống thiếu bạn bè vì nỗi sợ hãi cô đơn tuyệt vọng. Nhiều người tuyên bố không cần bạn bè, họ có thể bỏ qua nhu cầu này, nhưng sự thật không phải vậy. Tuy nhiên, bạn cần cẩn thận suy xét người bên cạnh xem họ có ảnh hưởng tốt hay xấu tới mình.

Chốn nương tựa bền vững

Đây là lời khuyên rất tốt cho chúng ta và chốn nương tựa bền vững không gì khác hơn là tâm linh, tín ngưỡng mà bạn chọn lựa. Lắng nghe những bài pháp thoại của các bậc thiền sư sẽ giúp bạn tìm ra cho mình chỗ nương tựa bền vững. Cây có trồng mới cho được quả, bạn không nên chỉ đón nghe rồi chờ điều tốt đẹp xảy ra. Hãy tinh tấn thực hành giáo pháp đã thụ nhận, nếu không những tập khí bất thiện và thói quen cố hữu ăn sâu trong tiềm thức sẽ khuấy đảo, cản trở bạn trong việc trải nghiệm chân hạnh phúc và đón nhận thành tựu tâm linh. Thiếu đi một chút quyết tâm, vắng đi một chút động cơ, bạn sẽ mãi mãi trì hoãn sự thực hành Pháp. Vậy thì đừng chần chừ, hãy biết vượt qua chính mình, dũng cảm đón nhận thách thức với tâm tinh tấn và vô úy.

Chia sẽ kho báu

Tài sản có ý nghĩa nhất bạn cần chia sẻ chính là hạnh phúc và để làm được điều đó, trước hết bạn cần được hạnh phúc-- hạnh phúc chính là kho báu của bạn.

Hạnh phúc của bạn đến từ sự trưởng dưỡng Bi tâm, trí tuệ hiểu biết về Sức mạnh của Tình yêu thương, và các thiện hạnh tích lũy qua dòng thời gian. Khi thực sự hạnh phúc, bạn sẽ tự nhiên vui vẻ, tốt bụng và ân cần. Bạn chỉ đưa mắt nhìn một người là người đó đã tự nhiên cảm nhận được sự sẻ chia nơi bạn. Bạn chia sẻ nụ cười, hạnh phúc, chia sẻ kho báu tràn ngập niềm vui của mình. Như vậy là đủ. 

Chân ngôn của trí tuệ và từ bi

Chân ngôn OM MANI PADME HUNG rất phổ biến và quen thuộc. Trong câu chân ngôn này, thuật ngữ MANI có nghĩa là ngọc báu, tương ứng với VAJRA, tức kim cương và tượng trưng cho tính không. Hai chữ PADMA, hoa sen, nêu biểu cho tình yêu thương và hành động. OM là chủng tử căn bản, được tạo thành từ ba âm A.U.M, nêu biểu Thân – Khẩu và Ý của vũ trụ. HUNG là chủng tử thành tựu. Câu chân ngôn nhấn mạnh sự hợp nhất của VAJRA – trí tuệ và PADMA – tình yêu thương.

Sinh tử biệt ly

Vạn pháp đều vô thường theo dòng chảy thời gian. Dù trải qua năm tháng ngọt ngào, đến cuối cùng bạn vẫn phải chia ly thân bằng quyến thuộc. Sinh tử biệt ly là lẽ đời, ở bên nhau mãi là điều không thể. Cặp tri kỷ tưởng không thể xa rời, sớm hay muộn cũng nếm mùi ly biệt.

Tương tự, những gì bạn tích lũy, gây dựng suốt cuộc đời,của cải, tài sản, danh vọng, rồi cũng rời xa bạn. Bạn sẽ phải để lại tất cả phía sau lưng mà không làm gì khác được. Đến khi mạng chung, bạn sẽ phải lìa bỏ tấm thân suốt đời mình gắn bó, xác thân bị thiêu đốt hoặc lấp vùi dưới ba tấc đất sâu.

Tâm xả ly

Khi đạt tới trình độ có thể xả ly khỏi tâm bấn loạn, bạn sẽ có khả năng tận hưởng khía cạnh tốt đẹp của các pháp mà không bị phân tán bởi vọng tưởng phiền não. Bạn sẽ thấy thoải mái, bình đẳng trước những gì dễ chịu và cả những gì gây khó chịu. Bí quyết ở chỗ bạn đã biết tạo cho mình khoảng không gian an toàn, biết xả ly khỏi phần tâm khuấy động bên trong. Khi bị quấy rầy bởi điều gì đó là lúc thích hợp để bạn thực hành pháp này. Nếu không gặp phiền hà gì, bạn sẽ chẳng có điều kiện để thực hành. Nhưng nếu gặp phải nghịch cảnh, ví dụ như bị đối xử không tốt hay lừa dối thì đó là nhân duyên thích hợp để bạn thực hành sự xả ly bên trong. Khi gặp những tình huống bất như ý, chúng ta nên biết dừng lại, quán chiếu cảm xúc thay vì để xúc tình tiêu cực chiếm hữu sai xử tâm mình.

Trải nghiệm hạnh phúc hỷ lạc

Hiện giờ, tâm vô minh của bạn đầy những phóng chiếu giả định nên lòng từ bi sẽ giúp bạn tĩnh lại và thư giãn. Sức mạnh của tình yêu thương và lòng bi mẫn sẽ giúp bạn trải nghiệm sự xả chấp khỏi đối tượng đau khổ. Trí tuệ thấu hiểu vạn pháp giúp sự xả chấp đó diễn ra tự nhiên êm ái. Kết quả của sự xả ly tích cực là bạn sẽ trải nghiệm niềm hạnh phúc hỷ lạc, trái với nỗi đau xé lòng khi bị chia cắt với những gì mình bám chấp luyến thương.

Cuộc đời là một canh bạc

Kinh cũng dạy rằng, “Kẻ nào sống trong bóng tối của vô minh, sẽ không thể phân biệt được thiện ác”. Điều này nhắc tới sự thiếu trí tuệ hiểu biết. Tâm chúng ta bị che phủ bởi vô minh si ám khiến chúng ta không thể nhận biết điều gì đang diễn ra. Dù thừa học thức nhưng nếu thiếu trí tuệ, chúng ta vẫn sẽ bước đi trong tăm tối u mê.

Vì vậy nên đôi khi tôi ví cuộc đời này giống như canh bạc. Chúng ta cứ chơi, chơi tiếp, chơi mãi, có lúc trúng số nhưng phần lớn không được gì. Hôn nhân là một canh bạc, công việc là một canh bạc, con cái là một canh bạc, xây dựng nhà cửa cũng là một canh bạc.

Cả cuộc đời chúng ta giống như một canh bạc! Bạn luôn muốn kết quả tốt nhưng lại chẳng thể làm gì ngoài nuôi chút hy vọng. Dù hy vọng cũng mang đến sự an ủi nhất định nhưng là hành giả tâm linh chúng ta không chấp nhận điều ấy. Bạn cần đối đầu trực diện và tìm cách gỡ bỏ tấm màn vô minh. Vô minh hay si ám chính là độc tố nguy hại nhất trong tam độc. Chính vô minh dẫn đến sân giận, vì si ám nên ta mới tham lam.

Kiểm soát thân-khẩu-ý

Vì hiểu bản chất vạn pháp là tính không, ảo ảnh, vô thường, bạn sẽ không manh động trước nghịch cảnh mà dành thời gian để suy nghĩ về hành động cần làm, sẽ không lao mình vào những cuộc tranh luận, cãi vã vô nghĩa. Thậm chí dù tâm còn bị sân giận chi phối nhưng nhận thức này sẽ giúp bạn kiểm soát được đôi bàn tay (thân) và miệng (khẩu) để không gây hành động hoặc lời nói tổn hại đến người.

Cân bằng cuộc sống

“Sống” có nghĩa là “nhận biết giá trị” và nhận thức đó giúp bạn có nhiều thời gian để hoàn thành vô số điều tốt đẹp. Qua các thực hành: lắng nghe, suy ngẫm và thiền định, cuộc sống của bạn sẽ trở lại cân bằng. Khi biết trân trọng tri ân, lắng nghe giáo pháp, dành thời gian suy ngẫm và thiền định, bạn sẽ dần trở nên thân thiện và hòa hợp với thế giới. Cuộc sống sẽ lại trở nên tốt đẹp tuyệt vời!

Những điều vô nghĩa

Cuộc sống của bạn bị che phủ trong tấm màn được thêu dệt bởi những điều phù phiếm và bạn vẫy vùng trong tấm lưới này để tìm nhu cầu thỏa mãn. Điều đó không những khiến bạn thiếu thời gian để ăn, để ngủ mà còn làm mất hết cơ hội tìm nhận chân hạnh phúc. Mọi người thường nói "tôi quá bận", cuộc sống đơn giản đang bị lấp đầy bởi những điều vô nghĩa, nhiều tới mức  không có thời gian để sống đúng nghĩa và trở thành kẻ nô lệ của chính mình.

Tìm kiếm hạnh phục ở đâu?

Nếu không biết tri ân, bạn sẽ làm gì? Chắc hẳn, bạn sẽ tốn nhiều công sức làm lụng vất vả để tích lũy của cải vật chất, sau đó lại lãng phí tiền bạc, thời gian vào những thú vui và sự tiện nghi thế gian. Đây là cách thức phổ biến chúng ta hay vận dụng để có được “hạnh phúc”. Tuy nhiên, bạn thường quên đi cách thức đơn giản hữu hiệu đó là thực hành lòng trân trọng tri ân.

Tôi muốn chỉ cho bạn biết đây chính là nơi hạnh phúc đang ẩn náu. Từ nguyên thủy, hạnh phúc vẫn ở nguyên đó nhưng phần lớn thời gian, nó ẩn náu vô cùng kín đáo. Thậm chí, chúng ta không cảm thấy sự hiện diện của hạnh phúc và suốt ngày than vãn: “Tôi không có cái này, tôi thiếu thứ kia. Thật tồi tệ!

Anh ta đối xử với tôi thế này, cô ấy đã ruồng rẫy tôi thế nọ”. Bạn chỉ nhìn thấy mặt xấu của mọi chuyện, những điều tốt đẹp dường như không hề đến hoặc bạn thấy cuộc đời mình quá đen đủi hèn kém. Mặc dù luôn khát khao, mong cầu hạnh phúc nhưng chúng ta lại không nhận ra điều tốt đẹp, không biết trân trọng tri ân những gì mình đang có. Vì thế mà hạnh phúc mãi lẩn khuất không chịu tìm đến với chúng ta.

Thân người quý giá vô cùng

Cuộc sống cho ta bao điều tốt đẹp, do đó bạn cần tri ân từ những điều hiển nhiên nhất như việc mình có thể thức dậy mỗi ngày, có thể đi, đứng, nằm, ngồi, được lắng nghe mọi âm thanh, nhìn thấy mọi cảnh sắc, được gặp gỡ và giao lưu với mọi người. Từng phút giây trôi qua trong sự tỉnh thức và niềm tri ân cuộc đời sẽ trở thành những thời khắc nhiệm mầu đầy ý nghĩa.

Việc tri ân “thân người quý giá” cần được hiểu theo nghĩa rộng. Chúng ta không những cần tri ân phúc báo được tái sinh trong thân người mà còn cần tri ân mọi khía cạnh của cuộc sống. Chỉ vì không trân trọng từng phút giây cuộc đời mà chúng ta thường rơi vào cạm bẫy của lối sống mỏi mòn, buồn chán và bế tắc. 

Trên thực tế, hạnh phúc đích thực đến từ niềm trân trọng tri ân. “Ôi, thật may mắn mình vẫn còn ăn được! Mình vẫn đi lại được! Mình có thể đứng được!”. Với niềm tri ân hiện hữu trong tâm, bạn sẽ tự nhiên hạnh phúc. Biết trân trọng kiếp người, tri ân cuộc sống là pháp thực hành đơn giản nhất để có được hạnh phúc.

Hạnh phúc địch thực

Chúng ta cũng như mọi chúng sinh đều mong cầu hạnh phúc. Dù có làm gì, biện hộ mục đích gì thì thực ra chúng ta đều đang kiếm tìm hạnh phúc. Tuy nhiên, hạnh phúc vẹn toàn, đích thực và rốt ráo chỉ có thể đạt được nhờ nương tựa vào giáo pháp tâm linh. Nếu không biết tới giáo pháp, chúng ta sẽ không có cơ hội tìm thấy con đường dẫn tới chân hạnh phúc.

Sự nhạy cảm thái quá

Trong xã hội ngày nay, chúng ta thường gặp những người dễ xúc động, hào hứng và cũng dễ mất tinh thần. Sự nhạy cảm quá độ sẽ gây khó khăn cho họ trong việc đối mặt với những tình huống bất lợi bên ngoài. Họ có xu hướng dễ nổi cáu, phản ứng tức thì khi trái ý và sẵn sàng vung nắm đấm mà không cần nghĩ ngợi nhiều. Những xúc tình này chi phối mạnh mẽ tới mức khiến họ mất khả năng kiểm soát lý trí và sẽ động thủ tức thời. Như cây dễ bị bóc vỏ, họ có thể bị kích động mất kiểm soát mà không vì lý do gì to tát. Điều này rất nguy hiểm, trước hết với chính bản thân họ, sau nữa là những người xung quanh.

Truyền thụ cảm hứng

Chúng ta ngửi thấy mùi đồ ăn hấp dẫn và tự nhủ: “Chà, ở đây chắc hẳn có nhiều món ngon. Thử đến ngó xem người ta đang nấu gì!” Mùi thơm khiến bạn ngất ngây và đó là cách thức ăn truyền cảm hứng. Chúng ta quyết định vào nhà hàng hoặc nơi nào đó và nói: “Xin chào! Ở đây có gì ăn được nào?” Cảm hứng tạo động lực để chúng ta hành động. Trái lại, nếu không bị đói thì dù món ngon tới đâu, chúng ta cũng chẳng quan tâm: “Mình không đói, mùi nấu nướng này không hấp dẫn chút nào. Tại sao phải đi tìm nhà hàng?”. Cho nên cảm hứng rất quan trọng mà bạn phải là người luôn hiểu biết để truyền đạt nó.

Kiếm tìm hạnh phúc

Chúng ta thường bận rộn lăng xăng kiếm tìm hạnh phúc mà không thấy nó ở ngay trước mặt. Hạnh phúc theo cảm nhận thế gian thông thường giống như giọt sương trên ngọn cỏ, long lanh trong chốc lát rồi tan biến, dù ta phải nhọc bao công sức thời gian để kiếm tìm. Không giống vậy, niềm an vui, tự tại của hạnh phúc lâu bền chắc chắn có thể đạt được. Niềm hạnh phúc này lặng lẽ, giản dị, không hào nhoáng bay bổng như thứ hạnh phúc nhất thời từ trải nghiệm của giác quan. Nhưng nó thực sự sâu sắc, an lạc và bền vững.

Giấc mộng dài

Khi không còn ảo tưởng thì khổ đau cũng tan biến. Khi hiểu lầm chấm dứt thì chúng ta thức tỉnh.Vì thế chúng ta luôn cần một cái trống để đánh thức bởi chúng ta liên tục ngủ gật và vô minh. Thời gian tỉnh thức của chúng ta thật ngắn ngủi và rất khó duy trì, còn thời gian mà chúng ta tự làm mình bận rộn, căng thẳng, lo âu và ham muốn những thứ vô dụng chiếm gần như 90% cuộc đời.

Thậm chí nếu có người nào đó đánh trống gọi bạn thì bạn cũng chẳng để ý. Cuộc sống của chúng ta cứ trôi đi như vậy. Đời này sang đời khác, chúng ta tái sinh trở lại và vẫn bỏ lỡ các cơ hội, vẫn làm những việc đầy ảo tưởng như vậy. Vậy nên cuộc sống như những giấc mộng, đôi khi là ác mộng, dài vô tận, cho dù chúng ta có sống một trăm kiếp thì cũng sẽ không thức tỉnh.

Trích lời pháp thoại Đức Phap Vương Gyalwang Drukpa

Thiên Lan biên soạn