GIÁO LÝ DUYÊN KHỚI

Con đường giải thoát trong Phật giáo có nhiều cách diễn giải. Nói Bát Chánh Đạo là con đường giải thoát thì đúng. Nói rút gọn Bát Chánh Đạo trong Tam Học (Giới - Định - Tuệ) cũng đúng. Hoặc mô tả con đường giải thoát bằng 37 pháp Bồ Đề (Thất Giác Chi, Bát Chánh Đạo, Ngũ Quyền, Ngũ Lực, Tứ Như Ý Túc, Tứ Chánh Cần, Tứ Niệm Xứ) thì cũng đúng. Tuy nhiên, cách diễn đạt phổ biến nhất vẫn là Bát Chánh Đạo.

Lý do là vì qua Bát Chánh Đạo, ta có thể thấy rõ Tam Học:

Chánh Kiến, Chánh Tư Duy thuộc Tuệ Học.

Chánh Ngữ, Chánh Nghiệp, Chánh Mạng thuộc Giới Học.

Chánh Tinh Tấn, Chánh Niệm, Chánh Định thuộc Định Học.

Ngoài ra, con số tám trong Bát Chánh Đạo đại diện cho thân, khẩu, ý: Chánh Ngữ thuộc về khẩu, Chánh Nghiệp thuộc thân, các yếu tố còn lại thuộc về ý.

Tại sao chúng ta phải học Giáo lý Duyên Khởi?

Bởi vì muốn hiểu Bát Chánh Đạo, trước hết ta phải hiểu Chánh Kiến. Chánh Kiến có hai phần:

Nhìn thấy mọi sự trên đời do duyên mà có.

Hiểu rằng các pháp đã có rồi thì phải mất.

Những ai hiểu rõ hai điều trên mới được gọi là có Chánh Kiến. Nếu chỉ nói "tôi tin Phật" thì chưa đủ, phải thấy rõ pháp của Phật là con đường giải thoát.

Hiểu về Duyên Khởi giúp gì?

Nếu ta hiểu mọi sự do duyên sinh thì sẽ trừ được đoạn kiến (quan điểm chủ trương sai lầm). Đoạn kiến có ba loại:

Vô nhân kiến - cho rằng mọi thứ ngẫu nhiên mà có.

Vô hành kiến - phủ nhận thiện ác, sống buông thả.

Vô hữu kiến - chỉ tin những gì chứng minh được.

Ngược lại, nếu ta không hiểu các pháp là vô thường, ta sẽ bị thường kiến (quan điểm chủ trương cứng nhắc). Thường kiến có ba loại:

Tin có linh hồn bất biến.

Tin vào một đắng chí tôn sáng tạo và an bài muôn loài.

Tin có một cảnh giới vĩnh hằng.

Khi hiểu rằng các pháp do duyên sinh và vô thường, ta sẽ buông bỏ tà kiến và sống với trí tuệ.

Bài Giảng tại Houston ngày 03/10/2019 của sư Toại Khanh và nguyên văn bài giảng bao gồm các ví dụ của sư có trên trang web của sư Toại Khanh. Tôi chỉ muốn ghi chép lại sự hiểu biết của tôi.