Thiền là một bước quan trọng khi chúng ta tìm hiểu về giáo lý đạo Phật. Đây là phương pháp thực tập giúp tâm an tĩnh, từ đó loại bỏ dần những thói quen xấu như tham, sân và si – những phiền não gốc rễ luôn có trong mỗi con người.
Để hành thiền đạt kết quả, trước hết chúng ta cần chấp nhận mọi kinh nghiệm xuất hiện trong tâm. Điều này có nghĩa là khi tâm ta an tĩnh, không vọng tưởng, ta ghi nhận sự an lạc đó. Ngược lại, khi tâm bị phiền não, lo âu hay bối rối, ta cũng cần ghi nhận như vậy mà không phản ứng hay kháng cự. Đây là sự tỉnh giác, một yếu tố cốt lõi của thiền tập.
Hành thiền có thể được ví như việc xem một cuốn phim chiếu chậm trong tâm trí. Khi ngồi thiền, ta quan sát từng ý niệm, cảm xúc và hình ảnh đi qua tâm như xem những cảnh phim lướt qua màn hình, không can thiệp hay thay đổi nội dung của nó. Điều này rất quan trọng vì mục đích của thiền không phải là thay đổi hay loại bỏ cảm xúc, mà là nhìn sâu vào chúng để thấy rõ bản chất của chúng.
Cảm xúc của chúng ta trong lúc thiền có thể rất đa dạng. Có lúc ta cảm thấy an bình, dễ chịu, và mong muốn giữ chặt khoảnh khắc ấy. Lúc khác, ta lại đối diện với sự bất an, khó chịu, và muốn đẩy nó ra xa. Chính những phản ứng này nếu không được nhận diện sẽ tạo thành tâm tham (muốn giữ lại những gì dễ chịu) và tâm sân (muốn loại bỏ những gì khó chịu). Đây chính là nguồn gốc của khổ đau.
Ví dụ, khi ai đó làm ta tức giận, phản ứng tự nhiên là muốn loại bỏ người đó khỏi cuộc đời mình. Nhưng khi ta thực tập thiền, ta sẽ nhận ra rằng cảm xúc giận dữ đó cũng chỉ là một phần của cuốn phim tâm thức, đến rồi đi theo quy luật vô thường. Khi nhìn sâu vào bản chất của giận dữ, ta có thể thấy rằng nó không phải là bản chất cố hữu của tâm mình, mà chỉ là một phản ứng nhất thời.
Đồng thời, khi ta giúp đỡ ai đó, ta thường mong muốn họ thay đổi theo ý mình. Khi họ không thay đổi như mong đợi, ta dễ sinh phiền não. Tuy nhiên, qua sự thực tập thiền, ta học cách buông bỏ sự kỳ vọng này, nhận ra rằng mỗi người đều có con đường riêng và chỉ họ mới có thể thay đổi bản thân. Đây chính là sự từ bi chân thật – cho đi mà không mong cầu nhận lại.
Nói tóm lại, thiền định là con đường giúp ta quay về với chính mình, nhìn sâu vào tâm để nhận ra những phiền não và từ từ chuyển hóa chúng. Khi ta có thể chấp nhận mọi diễn biến trong tâm mà không phán xét, không nắm giữ hay loại bỏ, ta sẽ dần loại bỏ được tâm tham, sân và si – gốc rễ của khổ đau – và đạt được sự an lạc chân thật.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét