Thiền Tập Hơi Thở – Là Hoa Tươi Mát

Thở để trở về với chính mình

Trong đạo Phật, thiền tập hơi thở là một cánh cửa rất gần gũi để đưa ta trở về với chính mình. Chỉ cần dừng lại, thở vào, thở ra một cách có ý thức, ta đã có thể nuôi dưỡng sự an tịnh, vững vàng và tự do. Sau đây là một bài thiền tập đơn giản nhưng vô cùng mầu nhiệm mà sư ông Làng Mai đã dạy, rất thích hợp cho những ai mới bắt đầu con đường tu tập.

1. Nhận diện hơi thở

Thở vào, tôi biết tôi thở vào – vào

Thở ra, tôi biết tôi thở ra – ra

Bước đầu tiên là chỉ nhận diện hơi thở. Nếu đó là hơi thở vào, ta biết đó là hơi thở vào. Nếu đó là hơi thở ra, ta biết đó là hơi thở ra. Thực tập vài lần, ta sẽ thấy mình không còn bị cuốn theo những suy nghĩ về quá khứ, lo âu cho tương lai hay những tạp niệm khác. Tâm được gắn trọn vẹn vào hơi thở và trở thành một với hơi thở.

2. Là hoa tươi mát

Thở vào, tôi thấy tôi là bông hoa – là hoa

Thở ra, tôi cảm thấy tươi mát – tươi mát

Con người vốn là một bông hoa của đất trời. Nhưng vì lo lắng, muộn phiền, đôi khi ta đánh mất sự tươi mát tự nhiên ấy. Nhìn một em bé, ta thấy ngay nụ cười, đôi mắt, khuôn mặt đều là hoa. Khi thở vào và ý thức mình là bông hoa, ta nuôi dưỡng lại sự hồn nhiên, trong sáng, tươi mát của chính mình. Hơi thở ra giúp ta ý thức rằng mình có thể làm mới và nuôi dưỡng thân tâm. Đó là cách ta tự tưới hoa cho mình, một hành động từ bi dành cho chính bản thân.

3. Là núi vững vàng

Thở vào, tôi thấy tôi là trái núi – là núi

Thở ra, tôi cảm thấy vững vàng – vững vàng

Trong những lúc cảm xúc mạnh mẽ như giận dữ, lo sợ hay tuyệt vọng, ta có cảm giác chông chênh, như một thân cây trong cơn bão. Nhưng nếu trở về hơi thở, đưa sự chú ý xuống bụng dưới và quán chiếu: “Ta là núi vững vàng”, ta sẽ nhận ra mình không chỉ là cảm xúc. Tâm ta có khả năng đứng vững như ngọn núi bám rễ sâu vào lòng đất. Thực tập như thế, ta vượt qua được những giây phút bão tố trong đời sống.

4. Là mặt nước tĩnh lặng

Thở vào, tôi trở nên mặt nước tĩnh – nước tĩnh

Thở ra, tôi im lặng phản chiếu trời mây – lặng chiếu

Tâm con người khi xao động không thể phản chiếu sự thật rõ ràng, giống như mặt hồ nhiều sóng không thể soi bóng trăng trong. Khi thở để làm lắng dịu tâm, ta trở thành mặt nước phẳng lặng, có khả năng phản chiếu trung thực mọi sự. Sự tĩnh lặng này đem lại trí tuệ, giúp ta thoát khỏi những tri giác sai lầm – vốn là nguồn gốc của buồn khổ và giận hờn.

5. Là không gian thênh thang

Thở vào, tôi trở nên không gian mênh mông – không gian

Thở ra, tôi cảm thấy tự do thênh thang – thênh thang

Hơi thở này giúp ta buông bỏ những lo toan, kế hoạch nặng nề, cũng như những oán giận chất chứa trong lòng. Khi thực sự buông xuống, ta có không gian bên trong và cả không gian quanh ta trở nên rộng mở. Không gian là điều kiện để có hạnh phúc và tự do.

Kết hợp bốn bài tập này có thể được thực hành nối tiếp, như một bài thiền kệ:

Thở vào, thở ra

Là hoa tươi mát

Là núi vững vàng

Nước tĩnh lặng chiếu

Không gian thênh thang

Mỗi hơi thở là một phép mầu. Nếu thực tập thường xuyên, ta sẽ nuôi dưỡng được sự an vui, bình an và trí tuệ ngay trong đời sống hằng ngày.

Gợi ý để các bạn có thể thực hành hằng ngày

Bạn không cần phải ngồi lâu hay chuẩn bị gì phức tạp. Chỉ cần mỗi sáng mới thức dậy, hoặc buổi tối trước khi đi ngủ, dành ra 5 phút ngồi yên và thở. Ngồi trên ghế, trên giường hay bất cứ chỗ nào thoải mái cũng được. Khi thở, bạn chỉ cần để tâm nghỉ ngơi, buông bỏ hết những lo toan, rồi nhẹ nhàng thực tập theo bài kệ: “Là hoa tươi mát, là núi vững vàng, nước tĩnh lặng chiếu, không gian thênh thang.” Chỉ vài hơi thở như thế thôi, bạn sẽ thấy lòng mình nhẹ hơn, an ổn hơn, và ngày mới hay giấc ngủ của bạn cũng trở nên dễ chịu hơn.