Chứng mất trí nhớ

Sa sút trí tuệ là tình trạng mất dần chức năng nhận thức, biểu hiện bằng các vấn đề về trí nhớ, khó giao tiếp, suy giảm khả năng phán đoán và suy nghĩ nhầm lẫn. Chứng sa sút trí tuệ thường xảy ra ở độ tuổi từ 65 trở lên nhưng là một dạng suy giảm nghiêm trọng hơn so với quá trình lão hóa thông thường. Những người mắc chứng mất trí nhớ có thể mất khả năng điều chỉnh cảm xúc, đặc biệt là sự tức giận và tính cách của họ có thể thay đổi.

Chứng mất trí nhớ là một thuật ngữ chung dùng để chỉ sự suy giảm nhận thức liên quan đến tuổi tác do nhiều yếu tố khác nhau cũng như do quá trình lão hóa gây ra ở một số người. Thuật ngữ này cũng được sử dụng để chỉ một loạt các triệu chứng, từ một số khó khăn nhỏ trong hoạt động đến suy giảm nghiêm trọng. Dạng sa sút trí tuệ phổ biến nhất là bệnh Alzheimer, một căn bệnh ảnh hưởng đến hơn 5 triệu người Mỹ. Hiện tại không có cách chữa trị cho hầu hết các loại bệnh sa sút trí tuệ, nhưng một số phương pháp điều trị có thể giúp giảm bớt các triệu chứng tạm thời.

Dấu hiệu cảnh báo bệnh sa sút trí tuệ là gì?

Khi một người gặp vấn đề về trí nhớ và suy nghĩ khiến họ không thể hoạt động bình thường liên tục thì họ mắc chứng mất trí nhớ. Có ba dấu hiệu cảnh báo chính cho chứng sa sút trí tuệ: cá nhân, gia đình họ hoặc bác sĩ lo ngại rằng trí nhớ và khả năng tư duy đã bị suy giảm đáng kể; hiệu suất của họ trong các bài kiểm tra tư duy hoặc trí nhớ bị suy giảm; và/hoặc các vấn đề liên quan đến suy nghĩ và trí nhớ đang cản trở các hoạt động hàng ngày, từ việc phức tạp (vệ sinh, nấu ăn, uống thuốc) đến đơn giản (tắm, mặc quần áo, ăn uống và đi vệ sinh).

Làm thế nào bạn có thể mắc chứng mất trí nhớ?

Chứng sa sút trí nhớ không phải là một chẩn đoán - nó không nói gì về nguyên nhân cơ bản của tình trạng suy giảm khả năng suy nghĩ và trí nhớ. Chứng mất trí nhớ có thể do nhiều yếu tố gây ra, bao gồm rối loạn tuyến giáp, thiếu hụt vitamin, tác dụng phụ của thuốc, trầm cảm, lo lắng, nhiễm trùng, đột quỵ, bệnh Parkinson và các vấn đề y tế khác. Trong một số trường hợp, suy giảm nhận thức có thể hồi phục nếu được chẩn đoán và điều trị sớm.

Chứng mất trí tiến triển nhanh như thế nào?

Bệnh Alzheimer là một bệnh não không phải là một phần bình thường của quá trình lão hóa. Bệnh Alzheimer khởi phát sớm (ở những người dưới 65 tuổi) có thể khá phổ biến. Ở giai đoạn sớm nhất, bệnh nhân có thể gặp khó khăn trong việc học và ghi nhớ thông tin mới. Khi bệnh tiến triển, bệnh nhân có thể gặp một loạt triệu chứng, bao gồm mất phương hướng và nhầm lẫn, mất trí nhớ, nghi ngờ đột ngột, vô căn cứ về người thân và thậm chí thay đổi hành vi và tính cách. Những người mắc bệnh Alzheimer có thể là người cuối cùng biết họ mắc bệnh này vì não của họ đang bị ảnh hưởng và tình trạng của họ thường rõ ràng hơn đối với những người tiếp xúc với họ hàng ngày, đặc biệt là bạn bè và gia đình.

Sự khác biệt giữa bệnh mất trí nhớ và bệnh Alzheimer là gì?

Trong khi các thuật ngữ “bệnh Alzheimer” và “dementia” thường được sử dụng thay thế cho nhau, bệnh Alzheimer thực sự là một tập hợp nhỏ của chứng dementia, cùng với chuỗi suy giảm của mạch máu. Bệnh Alzheimer cực kỳ phổ biến, chiếm khoảng 60-80% tổng số ca chẩn đoán chứng "dememtia".

Trầm cảm và lo lắng có phổ biến ở những người mắc chứng mất trí nhớ không?

Đúng vậy, nhận thức được sự suy giảm nhận thức của bản thân có xu hướng gây ra trầm cảm và lo lắng. Chỉ lo lắng rằng bạn có thể mất trí cũng có thể khiến bạn trở nên trầm cảm hoặc lo lắng. Thêm vào đó, các bệnh thoái hóa thần kinh như Alzheimer thường làm suy giảm các chất dẫn truyền thần kinh như dopamine, norepinephrine và serotonin, ảnh hưởng đến tâm trạng và sự bình tĩnh của một ngưòi. Kết quả là lo lắng và trầm cảm xảy ra ở hơn một nửa số người mắc chứng mất trí nhớ. Thiền, tập thể dục, dùng thuốc và trị liệu nhấn mạnh đến sự thư giãn thường có hiệu quả trong việc điều trị chứng lo âu và trầm cảm thường đi kèm với chứng mất trí nhớ.

Bệnh nhân Alzheimer nhớ gì?

Thực hiện những thay đổi quan trọng trong lối sống là rất quan trọng để giảm nguy cơ phát triển bệnh Alzheimer của một người, cũng như duy trì chức năng nhận thức tốt càng lâu càng tốt. Điều này bao gồm việc tham gia vào các hoạt động thể chất thường xuyên, làm tăng lưu lượng máu và oxy trong não. Điều quan trọng nữa là phải thực hiện một chế độ ăn có lợi cho tim với nhiều nước, trái cây, rau và ngũ cốc nguyên hạt, đồng thời hạn chế đường và chất béo bão hòa.

Duy trì hoạt động xã hội sau này cũng có thể giúp bảo vệ chống lại bệnh Alzheimer và dementia; điều này có thể bao gồm việc phát triển một mạng lưới bạn bè và gia đình mạnh mẽ, hỗ trợ và trở thành một phần của cộng đồng quan trọng đối với bạn.

Bệnh mất trí nhớ có thể được chữa khỏi?

Không, không có cách chữa trị chứng mất trí nhớ. Tuy nhiên, lựa chọn lối sống lành mạnh có thể giúp giảm nguy cơ suy giảm nhận thức nghiêm trọng và trong một số trường hợp, việc điều trị nguyên nhân cơ bản có thể đảo ngược các tác động tiêu cực.

Làm thế nào có thể ngăn ngừa chứng mất trí nhớ?

Sự suy giảm nhận thức có thể là điều không thể tránh khỏi nhưng nó có thể bị trì hoãn thông qua việc lựa chọn lối sống lành mạnh. Ăn một chế độ ăn uống bổ dưỡng; các chất dinh dưỡng như lutein (một sắc tố caroten có trong lòng đỏ trứng, các loại rau lá xanh và họ cải) có thể bảo tồn chất xám trong não của bạn. Ưu tiên giấc ngủ ngon, không hút thuốc, hạn chế uống rượu, duy trì hoạt động thể chất và tìm cách giữ cho bộ não của bạn hoạt động (ví dụ: trò chơi ô chữ, học thêm những môn học khác). Duy trì hoạt động xã hội cũng có thể bù đắp nguy cơ suy giảm nhận thức, đặc biệt là bắt đầu ở độ tuổi 60.

Đăng trên tạp chí Tâm lý học ngày nay

Thiên lan biên dịch

++ Alzheimer là bệnh mất trí nhớ có thể xảy ra ở bất cứ độ tuổi nào 

++ Dememtia là bệnh lãng trí của người lớn tuối.