Nhu Cầu Sống

 Chúng ta thường thắc mắc về nguyên nhân gây ra bệnh tật. Theo lời dạy của Phật, bệnh tật sinh ra do sự bất hòa của tứ đại (đất, nước, gió, lửa). Ngày nay, thế giới cũng đang trải qua những khủng hoảng lớn như chiến tranh lan tràn, đại dịch Covid-19, động đất ở Nhật Bản và Đài Loan, sóng thần ở Ấn Độ, và nhiều thảm họa thiên nhiên khác giáng xuống khắp nơi. Trước những biến động này, chúng ta không khỏi lo âu về cuộc sống và tự hỏi: "Nhu cầu sống thực sự của chúng ta là gì?"

Nếu chúng ta nhìn vào đời sống của một nhà tu hành, sẽ thấy rằng nó vô cùng đơn giản, như được định nghĩa trong kinh Phật:

"Ly gia bát ái, nhục thân bất nhận" — tức là buông bỏ sáu mối tình cảm thông thường như cha mẹ, vợ chồng, con cái, anh chị em. Về mặt tâm linh, các tỳ kheo phải giữ gìn tam học: giới, định, và tuệ. Về mặt vật chất, nhu cầu chỉ gói gọn trong bốn vật dụng thiết yếu: y áo, thực phẩm, thuốc men, và nơi cư ngụ. Đức Phật dạy rằng chỗ ở của một nhà sư có thể đơn giản chỉ là dưới gốc cây hay một nơi trú ẩn trong rừng, không cần phải là nhà cửa khang trang.

Đó là đời sống của một vị chân tu, khác xa với nhiều nhà sư hiện nay, những người đang sống trong sự xa hoa nhờ lòng hảo tâm của phật tử. Còn đối với người bình thường, nhu cầu vật chất của chúng ta cũng nên đơn giản hóa. Càng ít nhu cầu vật chất, chúng ta càng có thể tập trung vào đời sống tâm linh. Để phát triển bốn yếu tố cần thiết cho đời sống tâm linh, chúng ta có thể hiểu chúng theo những cách sau:

Thực phẩm: Thực phẩm không chỉ là những gì chúng ta ăn mà còn là những gì chúng ta nghe, đọc, suy nghĩ, và những mối quan hệ mà chúng ta duy trì. Tứ thực là các loại thực phẩm vật chất và tinh thần giúp nuôi dưỡng cơ thể và tâm hồn. Không cần ăn ngon, chỉ cần ăn lành mạnh, có chọn lọc. Câu nói "Ăn cái gì cũng ngon là tốt, nhưng thấy cái gì ngon cũng ăn thì không nên" là một lời khuyên đáng suy ngẫm. Thức ăn tinh thần cũng phải được lựa chọn kỹ lưỡng hơn, bởi một nội tâm không có trí tuệ và chánh kiến sẽ dễ dàng bị lung lay bởi những cám dỗ từ bên ngoài.

Y phục: Không chỉ là áo quần che thân, y phục còn là hình ảnh bề ngoài, thái độ và hành vi mà người khác nhìn thấy ở chúng ta. Y phục tượng trưng cho khẩu nghiệp và thân nghiệp. Khi chúng ta không nói những lời làm tổn thương người khác mà chỉ đem lại niềm vui, khi chúng ta ăn mặc kín đáo, gọn gàng, không phản cảm, thì đó là một “tấm áo đẹp” cho chính mình.

Nơi ở: Nơi ở là không gian sống mà chúng ta lựa chọn. Hãy tìm đến những nơi thoáng đãng, gần gũi với thiên nhiên, nơi chúng ta có thể gặp gỡ những người bạn đồng hành tốt trên con đường tâm linh.

Thuốc men: Thuốc men giúp chữa trị khi cơ thể bệnh tật, nhưng cũng cần lưu ý đến "thuốc" cho tâm hồn. Những căn bệnh tâm lý như tham lam, kiêu ngạo hay sợ hãi cũng cần được chữa trị. Ví dụ, tham lam quá mức là “ung thư tâm hồn”, thích lời khen ngợi là “bệnh tiểu đường tâm lý”, còn lo sợ bị chỉ trích là “bệnh cao huyết áp của tâm trí”.

Do đó, nhu cầu sống không chỉ là chọn lọc thực phẩm cho cơ thể mà còn là chọn lựa những gì nuôi dưỡng tâm hồn. Khi ngồi vào bàn ăn, chúng ta cần phải chọn những thức ăn lành mạnh cho sức khỏe. Tương tự, thức ăn cho tâm hồn cũng đòi hỏi chúng ta phải cẩn trọng với những gì chúng ta đọc, suy nghĩ, và những người chúng ta tiếp xúc  có lợi hay có hại cho đời sống tinh thần của mình , để giữ cho đời sống tinh thần luôn lành mạnh và bình an.

Thiên Lan 

Viết lại theo lời giảng của sư Toại Khanh. Nguyên văn bài giảng đã đăng trong web của sư