Các loài sinh vật trong cõi súc sanh

 Này các Tỷ-kheo, có những loài sinh vật thuộc về cõi súc sanh, có hơi thở và ăn cỏ. Chúng nhai nghiền các loại cỏ khô và cỏ tươi để sinh tồn. Những loài này gồm có ngựa, trâu, bò, lừa, dê, nai và nhiều loài khác. Người ngu, vì khi còn sống đã hưởng thọ nhiều phước báo nhưng lại tạo nghiệp xấu, sau khi chết, phải tái sinh chung với những loài súc sanh này, trở thành một loài ăn cỏ.

Này các Tỷ-kheo, có những loài sinh vật thuộc cõi súc sanh, có hơi thở và ăn phân. Chúng có thể đánh hơi thấy mùi phân từ xa và lập tức chạy đến, nghĩ rằng: “Nơi này có thức ăn, nơi này có thức ăn!” Giống như những vị Bà-la-môn khi ngửi thấy mùi lễ tế liền chạy đến với mong muốn được hưởng phần. Những loài súc sanh ăn phân gồm gà, heo, chó, chó rừng và nhiều loài khác. Người ngu, vì đã tạo ác nghiệp trong quá khứ, sau khi chết phải tái sinh chung với những loài này, trở thành một sinh vật ăn phân.

Này các Tỷ-kheo, có những sinh vật thuộc cõi súc sanh, có hơi thở, sinh ra trong bóng tối, sống trong bóng tối và chết trong bóng tối. Những loài này bao gồm côn trùng, dòi, sâu bọ và nhiều sinh vật khác không bao giờ thấy ánh sáng mặt trời. Người ngu, vì tạo nhiều nghiệp xấu khi còn sống, sau khi chết phải tái sinh chung với những loài này, sống một đời đầy u tối.

Này các Tỷ-kheo, có những sinh vật thuộc cõi súc sanh, có hơi thở, sinh ra trong nước, sống trong nước và chết trong nước. Đó là các loài cá, rùa, cá sấu và nhiều loài thủy sinh khác. Người ngu, vì tạo ác nghiệp trong quá khứ, sau khi chết phải tái sinh trong những môi trường như vậy, làm bạn với các loài sinh ra và chết đi trong nước.

Này các Tỷ-kheo, có những sinh vật thuộc cõi súc sanh, có hơi thở, sinh ra trong những nơi bất tịnh, sống trong bất tịnh và chết trong bất tịnh. Chúng có thể sinh ra trong xác chết thối rữa, trong thức ăn hư hỏng, trong các vũng nước bẩn hoặc những nơi ô uế khác. Người ngu, vì hưởng thọ nhưng tạo ác nghiệp trong đời trước, sau khi chết phải tái sinh chung với những loài này, sống trong những nơi nhơ bẩn, ô uế.

Này các Tỷ-kheo, Ta đã nói về nhiều loại sinh vật trong cõi súc sanh, nhưng dù có nói bao nhiêu cũng khó mà kể hết được. Vì sao? Vì đau khổ trong cõi súc sanh là vô cùng vô tận.

Ví như, có một khúc cây có lỗ trôi giữa biển cả, bị gió đẩy trôi dạt khắp bốn phương. Lại có một con rùa mù, cứ một trăm năm mới trồi lên mặt nước một lần. Các ông nghĩ sao? Con rùa mù ấy có thể chui đầu vào đúng lỗ của khúc cây kia không?

— Bạch Thế Tôn, nếu có thể chui vào được thì cũng phải trải qua thời gian rất lâu dài.

— Còn nhanh hơn việc đó, này các Tỷ-kheo, là cơ hội để một người ngu đã rơi vào đọa xứ có thể tái sinh trở lại làm người. Vì sao? Vì ở cõi đọa lạc ấy, không có thiện pháp, không có an tịnh, không có hành động phước thiện, mà chỉ có sự ăn thịt lẫn nhau, mạnh hiếp yếu. Và nếu sau một thời gian rất dài, người ấy có được may mắn tái sinh làm người, thì cũng sẽ sinh ra trong một gia đình nghèo khổ, hèn kém, thuộc tầng lớp thấp trong xã hội, như gia đình thợ săn, người đan tre, người đổ phân hoặc làm những nghề khốn khổ khác. Người ấy sẽ thiếu thốn từ miếng ăn, manh áo, cho đến chỗ trú thân. Không những thế, thân thể họ có thể xấu xí, què quặt, bệnh tật, thiếu tay, thiếu chân hoặc mang nhiều khuyết tật khác.

Vì không đủ điều kiện tốt để phát triển, người ấy lại tiếp tục tạo nghiệp xấu qua thân, khẩu, ý. Khi chết đi, họ sẽ tiếp tục rơi vào cõi dữ, sinh vào ác thú, đọa xứ, địa ngục.

Ví như một người đánh bạc, ngay trong ván đầu tiên đã mất hết con cái, vợ con, tài sản, thậm chí còn bị bắt giam. Nhưng này các Tỷ-kheo, dù mất mát thế nào thì ván bạc ấy vẫn chưa thảm khốc bằng việc một người tạo ác nghiệp, sau khi chết phải rơi vào cõi dữ, chịu khổ vô cùng.

Đó chính là kết cục trọn vẹn của một kẻ ngu.

Bài này là một đoạn trích trong "kinh Hiền Ngu " khi Đức Phật giảng về cõi tái sanh. Phiên bản này được viết lại cho rõ ràng hơn, và nhất là  tránh lặp từ không cần thiết như "này các tì kheo" giữ được sự trang nghiêm của kinh văn nhưng đồng thời dễ đọc hơn. "Người ngu" được lập lại để ý chỉ khi chúng ta được làm thân người nhưng không biết quý trọng mà chỉ tạo toàn nghiệp ác thì sẽ vị tái sanh vào cõi thú. Bạn có vào "kinh hiền ngu" để đọc nguyên bản kình văn đã do Hòa Thượng Thích Tâm Châu dịch ,