Đặt nền tảng cho hành động xã hội

Theo quan điểm Phật giáo, mọi mối quan hệ với người khác đều là hành động xã hội – từ cách ta đối xử với gia đình, hàng xóm cho đến cách ta sống trong cộng đồng và với thế giới. Không có ranh giới “tôi” và “xã hội”: hành động của ta ảnh hưởng đến người khác, và ngược lại. Đây chính là luật nghiệp.

Nền tảng cho hành động xã hội bắt đầu từ chính bản thân ta:

Giới (đức hạnh): sống trung thực, không gây hại, biết hành xử đáng tin cậy. Chỉ riêng việc giữ giới đã là hành động xã hội.

Định (thiền định): rèn luyện tâm để có chánh niệm, sáng suốt, bình tĩnh – cần thiết để hành động xã hội không bị cuốn theo cảm xúc.

Tuệ (trí tuệ): thấy sự vật đúng bản chất, biết đâu là con đường dẫn đến hạnh phúc và giải thoát, cho mình và cho người.

Khi giới, định, tuệ được nuôi dưỡng, ta phát triển những phẩm chất cao quý – từ bi, bi mẫn, hỷ xả, xả ly – vốn là mục tiêu sâu xa của hành động xã hội.

Ngài Ajahn Pasanno kể kinh nghiệm bảo vệ rừng ở Thái Lan: thay vì đối đầu với những người chặt phá rừng hay quan chức tham nhũng, ngài tìm cách bao gồm họ, hiểu nhu cầu của họ và hợp tác. Dần dần, cả cảnh sát và dân làng cùng tham gia bảo vệ rừng. Thành công này đến từ sự kiên nhẫn, chính trực và sáng suốt – không phải từ đối kháng.

Ngài nhắc: “Các thế lực xấu mạnh lên khi người tốt rút lui.” Vì vậy, khi tham gia hoạt động xã hội, ta cần kiên nhẫn, sáng suốt, bình thản, sẵn sàng thất bại nhưng không bỏ cuộc.

Cuối cùng, mọi hành động xã hội bền vững đều phải bắt nguồn từ nền tảng tu tập cá nhân: giữ giới, nuôi dưỡng tâm sáng suốt, trí tuệ và lòng từ bi. Từ đó, hành động của ta tự nhiên sẽ lan tỏa ảnh hưởng tích cực đến cộng đồng và thế giới.

Chú thích

Ajahn Pasanno là đồng trụ trì của Tu viện Abhayagiri. Xuất thân từ Canada, ngài đã dành 23 năm tu hành tại Thái Lan và làm trụ trì của Wat Pah Nanachat trong 15 năm. Năm ngoái (1999), ngài đã đến thăm Tu viện Bodhinyanarama, New Zealand, để hướng dẫn lễ Upasampada (được chấp nhận vào Tăng đoàn) của Thượng tọa Hasapanno với tư cách là thầy hướng dẫn. Bài giảng này được đăng lần đầu trên Bản tin Abhayagiri vào mùa xuân năm 1999.

Bài viết đựoc rút gọn các ý chính mà ngài muốn chia sẽ khi làm công tác xã hội . Theo kinh nghiệm của ngài thì với công tác xã hội, chúng ta phải kiên nhẫn, sáng suốt và bình thản. Chúng ta phải sẵn sàng thử và thất bại. Chúng ta phải nhận ra rằng đôi khi mọi việc sẽ hiệu quả, đôi khi lại không. Và chúng luôn diễn ra theo những cách mà chúng ta có thể chưa từng nghĩ đến. Điều này cũng giống như việc trở về với nền tảng thực hành của chính mình: giữ gìn giới luật; phát triển sự sáng suốt, tĩnh lặng và bình an nội tâm; thiết lập trí tuệ thông qua việc quán chiếu; vun đắp những phẩm chất từ ​​bi, hỷ xả và xả ly. Những điều này tạo thành nền tảng cho phép chúng ta bước ra ngoài phạm vi của hoạt động xã hội.

Giống như tình trạng của Nước Mỹ cũng đang bườc qua giai đoạn sàng lọc với rất nhiều khó khăn. Điều này sẽ phải đòi hỏi mọi người nên kiên nhẫn mới có thể thành công.